Met de ingang van het fosfaatrechtenstelsel op 1 januari 2018 zijn fosfaatrechten vrij verhandelbaar. In een ministeriële regeling zijn de regels met betrekking tot de fosfaatbank bekendgemaakt. In dit artikel geven we antwoord op veelgestelde vragen omtrent de fosfaatbank.
Fosfaatbank vormen
Bij iedere transactie met fosfaatrechten wordt – met de bekende uitzonderingen – 10% van de overgedragen rechten afgeroomd. Deze afroming is er enerzijds voor om onder het mestproductieplafond van 172,9 miljoen kilogram (kg) op jaarbasis te blijven. Ook is de afroming bedoeld om een fosfaatbank te vormen. Als de fosfaatproductie weer onder het productieplafond is gebracht, wordt het aantal kilogram fosfaat in de fosfaatbank via ontheffingen toegedeeld.
Wat is een fosfaatbank?
De fosfaatbank is een verzameling van de hoeveelheid afgeroomde fosfaatrechten (in kg fosfaat) die in de vorm van een ontheffing weer kunnen worden uitgegeven. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) houdt het aantal kilogram fosfaat in de fosfaatbank bij op haar website. In de Staatscourant maakt minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de aanvraagperiode en het aantal beschikbare kilogrammen fosfaat bekend. Dit is waarschijnlijk aan het einde van het jaar, omdat de fosfaatbank dan het meeste ‘gevuld’ is.
Aan wie worden de ontheffingen toegedeeld?
De ontheffingen worden verleend ter bevordering van de grondgebondenheid en het stimuleren van jonge landbouwers in Nederland. Alleen grondgebonden landbouwers komen in aanmerking. Niet-grondgebonden boeren komen dus niet in aanmerking voor een ontheffing, ook niet als het om een jonge landbouwers gaat.
Een jonge landbouwer moet gedurende de hele ontheffingsperiode bedrijfshoofd zijn en voldoen aan de eisen die daaraan zijn gesteld. De definitie van het begrip ‘jonge landbouwer’ sluit aan bij de definitie van dit begrip in het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid. Het komt er in het kort neer op dat de aanvrager:
- 40 jaar of jonger is in het jaar van de aanvraag en zich in de 5 voorgaande jaren voor het eerst heeft gevestigd
- blokkerende zeggenschap heeft ten aanzien van ondernemingsbeslissingen met een waarde van € 25.000 of meer en mede belast is met de dagelijkse bedrijfsvoering
Niet overdraagbaar
De ontheffingen zijn bedrijfsgebonden en niet overdraagbaar. Een ontheffing wordt voor een periode van 5 jaar toegekend. Een bedrijf dat een ontheffing krijgt, mag in die 5 jaar geen fosfaatrechten vervreemden. Hieronder valt zowel verkoop als verleasen. Ook moet het bedrijf grondgebonden blijven, waarbij het aantal kilogrammen waarvoor ontheffing is verleend, wordt meegerekend.
Een bedrijf kan dus alleen ontheffing vragen als zij ook voor de extra kilogrammen fosfaatruimte ter beschikking heeft. Bovendien is het in de jaren van de ontheffing vereist dat deze ruimte ook daadwerkelijk aanwezig is. Als er meer aanvragen voor ontheffing zijn dan het aantal kilogram fosfaat dat uit de fosfaatbank in aanmerking komt voor ontheffing, volgt een loting. Een jonge landbouwer maakt hierbij 2 keer meer kans dan een grondgebonden landbouwer.
Afspraken over de overdracht
Houdt u melkvee in diercategorie 100, 101 en 102 in het jaar van de overdracht? Dan is het belangrijk dat u zelf voldoende rechten overhoud voor uw dieren. U maakt daarom afspraken over de hoeveelheid rechten die de verwerver in het jaar van de overdracht mag gebruiken. Dit wordt benutting genoemd. De hoeveelheid rechten die u als vervreemder zelf in het jaar van overdracht nodig heeft, kan de verwerver in dat jaar niet gebruiken voor zijn of haar melkvee in diercategorie 100, 101 en 102.
U maakt daarom niet alleen afspraken met de verwerver over de over te dragen rechten. U spreekt ook af wat de benutting hiervan is in het jaar van overdracht. Dit geeft u ook aan in het overdrachtsformulier. De hoeveelheid rechten die u niet nodig heeft, en dus ook niet benut, kan door de verwerver worden benut in het jaar van de overdracht. Vanaf het volgende kalenderjaar mag de verwerver de volledig overgedragen rechten gebruiken. Als de overdracht wordt afgeroomd is deze benutting nooit groter dan 90% van het totaal aantal overgedragen rechten.
Wanneer is een bedrijf grondgebonden?
Een bedrijf wordt aangemerkt als grondgebonden wanneer de productieruimte groter dan nul is. De productieruimte is de fosfaatruimte van het bedrijf op 15 mei in het jaar van aanvraag – het aantal fosfaatrechten dat het bedrijf op 1 september heeft.
Voor natuurterrein dat uit grasland bestaat, wordt gerekend met 70 kilogram fosfaat per hectare. Overig natuurterrein telt voor 20 kilogram fosfaat per hectare mee. Het is nog niet duidelijk of de BEP-norm mag worden toegepast.
Wanneer gaat de regeling in?
De regeling gaat waarschijnlijk per 1 november 2018 in.
Wat gebeurt er na een aanvraag voor een ontheffing?
Op een aanvraag om ontheffing moet binnen 13 weken een beslissing volgen. Een toegekende ontheffing gaat in op 1 januari in het kalenderjaar dat volgt op het kalenderjaar waarin de aanvraag is gedaan. Dus een ontheffing die in 2018 is aangevraagd, geldt vanaf 1 januari 2019.
Heeft u vragen over dit artikel vul dan onderstaand formulier in of klik hier en ga naar de website van Countus
Bron: Countus
