Vanuit diverse ondernemers krijgt de Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen (CBGV) vragen over het nut van compost en andere organische meststoffen. Meestal zijn deze niet nodig op melkveebedrijven, omdat ze met eigen mest en het grasland voldoende organische stof aanvoeren.
Soms is aanvoer wenselijk op permanent bouwland of op nieuw in te zaaien percelen. Dit geldt vooral wanneer deze droogtegevoelig zijn.
De aanvoer van effectieve organische stof op melkveebedrijven is over het algemeen ruim hoger dan de norm die gesteld is voor bouwland van circa 2000 kg EOS per hectare per jaar (Handboek Bodem en Bemesting). EOS staat voor effectieve organische stof. Dit is de organische stof die een jaar na toediening nog over is. De hoeveelheid EOS is dan voldoende om de afbraak van organische stof in de bodem te compenseren. Met een gift van 40 ton/ha runderdrijfmest wordt deze hoeveelheid al gehaald en daarboven op komt dan nog de EOS uit de gewasresten van de mais (ca. 675 kg EOS per ha), het vanggewas na de mais (afhankelijk van de ontwikkeling) en de zodeopbouw van het gras (bij grasland van 3 jaar en ouder 4000 kg EOS per ha). Bij blijvend grasland is deze opbouw nog hoger.
Grasland is effectief
Grasland is dus een effectieve manier om organische stof in de bodem te krijgen. Om een zelfde hoeveelheid EOS in de bodem te krijgen als driejarig grasland moet 80 ton runderdrijfmest per ha worden toegediend (met 120 kg fosfaat per ha) of 20-25 ton compost per ha (met 90-110 kg fosfaat per ha, waarvan de helft moet meegerekend worden in de gebruiksnorm). De meeste andere organische meststoffen zijn minder gunstig in gebruik. Zo bevat varkensdrijfmest weinig organische stof en bevat kippenmest veel meer fosfaat. Zie voor meer informatie de kengetallen in het Handboek Bodem en Bemesting. Aanvoer van organische meststoffen van buiten is dus niet nodig om het organisch stofgehalte op peil te houden.
Zandkoppen
Wanneer een perceel droogtegevoelig is of een slechte structuur heeft, kan het verhogen van het organisch stofgehalte helpen om de problemen te verminderen. Dit kan spelen op permanente maispercelen maar ook op zandkoppen binnen graspercelen. Door de droogtegevoeligheid van die zandkoppen valt de grasgroei daar erg tegen en blijft het organisch stofgehalte relatief laag. Verhoging van het organisch stofgehalte kan het begin zijn om deze vicieuze cirkel te doorbreken.
Compost versus runderdrijfmest
Met compost kan meer organische stof worden aangevoerd dan met runderdrijfmest, want de fosfaat in compost hoeft maar voor de helft meegeteld te worden. Rekenend met standaardgehaltes kan bij een fosfaatgebruiksnorm van 60 kg fosfaat per ha met GFT-compost maximaal 6600 kg EOS per ha worden aangevoerd en met runderdrijfmest maximaal 2840 kg EOS per ha. Nu is volledige vervanging van mest door GFT-compost vaak niet haalbaar vanwege de benodigde mestafvoer. Wanneer de ondernemer de helft van de mest door GFT-compost vervangt, kan hij in totaal nog steeds 4720 kg EOS per ha aanvoeren. Met groencompost liggen deze getallen nog hoger.
Compost toepassen bij problemen
Om de knelpunten goed aan te pakken kan men de aangevoerde compost het beste alleen toepassen op de perceelsdelen met problemen. Compost op grasland is aan te raden bij het opnieuw inzaaien. Compost strooien op grasland kan, mits de compost van goede kwaliteit is (voldoende fijn), en de compost goed te verdelen is. De hoeveelheden zijn echter beperkt.
Extra fosfaat aanvoeren
Aanvoer van organische stof van buiten het bedrijf is dus niet nodig om het organisch stofgehalte op peil te houden, maar vooral om lokale problemen als slechte structuur of zandkoppen aan te pakken. Echter, als derogatiebedrijven fosfaatruimte hebben en nog extra fosfaat willen aanvoeren, zal dat in de vorm van organische mest moeten. Kunstmest is niet toegestaan. Compost kan ook een goed alternatief zijn. Als tegelijkertijd ook de pH verhoogd moet worden, kan men kiezen voor schuimaarde. Dit is een snelwerkende kalkmeststof en bevat ca. 1% fosfaat en ca. 10-15% organische stof. Schuimaarde werkt ook gunstig als men de Ca/Mg verhouding in de grond wilt verhogen.
Zie voor meer informatie over organische stof de pagina’s hierover in het Handboek Bodem en Bemesting.
Bron: BemestingsAdvies
