De grond was ongelijk gezakt en door ingesloten laagtes ontstonden natte plekken met een verminderde draagkracht. Het perceel van Albert Eising uit het Drentse Sleen, dat de melkveehouder nog niet zolang in zijn bezit heeft, kent een sterk wisselende bodemopbouw en had een verouderd drainagesysteem. Dat vroeg om maatregelen. Tijdens een demomiddag op vrijdag 12 november zagen agrariërs en studenten met eigen ogen wat het effect daarvan is.
De demomiddag, een activiteit vanuit het project Bodemverdichting Drenthe, werd georganiseerd door LTO Noord, Van Hall Larenstein, Cumela Nederland en Aequator Groen & Ruimte. Op het perceel van Eising ging het vooral over het voorkomen van bodemverdichting door de aanleg van drainage en door egalisatie. Omdat Eising niet tevreden was over de waterhuishouding op zijn aangekochte perceel, liet hij in 2019 een verkennend onderzoek verrichten.
Op advies van Aequator Groen & Ruimte, een adviesbureau op het gebied van onder andere bodemconditie en drainage, heeft de Drentse melkveehouder het perceel opnieuw laten draineren op een afstand van zes meter op een gemiddelde diepte van tachtig centimeter. “Het perceel heeft een lemige, slecht doorlatende ondergrond. Dan kun je het beste wat ondieper en nauwer draineren. Draineer je te diep, dan is er meer kans op verdroging, doordat er teveel water wordt afgevoerd. Bovendien kost het meer drainagezand, want dat is op dit soort gronden noodzakelijk”, vertelt adviseur Everhard van Essen van Aequator. Het draineren werd gedaan door Combi Drain uit Assen. Na drainage is het land geploegd, gekilverd en ingezaaid met een mengsel van Engels raaigras, timothee en klaver.
Plan is de basis
Aequator stelde voor Eising een drainageplan op. In dit document wordt praktijkkennis gekoppeld aan vooronderzoek in het veld. De adviseurs kijken hierbij bijvoorbeeld naar het slootpeil, de ontwateringsdiepte en de vereiste waterafvoercapaciteit. Ook beoordelen ze de grondsoort, de doorlatendheid en gelaagdheid van de bodem en de variatie in het perceel. Op basis van deze bevindingen krijgt de grondeigenaar advies over de diepte, grootte en onderlinge afstand van de drains, het type omhullingsmateriaal en of de drainsleuven eventueel opgevuld moeten worden met drainagezand. Daarbij zit ook een indicatie van het te verwachten kostenplaatje.
Drainage werkt positief
Veehouder Eising concludeert dat de nieuwe drainage absoluut meerwaarde heeft. Zeker in een natte zomer is het effect volgens hem terug te zien in zowel de productie als de draagkracht van het perceel. De veehouder wijst op het naastliggende perceel van een andere eigenaar, waarin een verouderd drainagesysteem ligt. Voor hij zijn perceel opnieuw liet draineren was het buurperceel vergelijkbaar met dat van hem. Het naastliggende perceel is erg drassig en gevoelig voor plasvorming, wat zich uit in meer kans op bodemverdichting, minder goede wortelgroei en minder wormactiviteit. Daarnaast is het perceel minder goed begaanbaar en gevoeliger voor vertrapping en insporing, wat duidelijk zichtbaar was. Dit merkten ook de aanwezigen op de demo tijdens een rondje over beide percelen. Waar de bovenlaag van Eisings perceel goed begaanbaar was, sopte het buurperceel als je eroverheen liep.
Profielkuilen en boorgaten tonen het aan
Met een profielkuil toonde Van Essen aan hoe de bodem van het perceel is opgebouwd en hoe drainage daarin werkt. Het perceel bestaat uit beekdalgrond. In het verleden was dit een soort moeras. De eerste dertig centimeter bestaat uit veraard veen. Dit is een humeuze laag met dertig tot veertig procent organische stof. Daaronder zit een zandig leemlaagje, gevolgd door een slecht doorlatende beekleemlaag.
In de overgang tussen het veen en het leem zie je een gliedelaagje. Dit is een schoensmeerachtig laagje dat slecht doorlatend is. Als het regent, wil het water daar niet doorheen lopen. Daardoor blijft de bovenlaag nat. Door te draineren, doorbreek je de gliedelaag en kan het water naar de drains toelopen. Via boorgaten werd het grondwaterpeil op het perceel van Eising en van de buurman gemeten. Op Eisings perceel was de grondwaterstand circa veertig centimeter lager dan op het buurperceel. Dat dit ook effect heeft op de begaanbaarheid was in de praktijk al duidelijk, maar draagkrachtmetingen tijdens de demo onderstreepten dit.
Tekst: Gerben Hofman
Beeld: LTO Noord
