Er wordt steeds meer aandacht besteed aan waterkwaliteit en watervoorziening. Zeker als onderdeel van de totale (rantsoen)optimalisatie van het melkveebedrijf. Als veehouder wilt u graag dat uw dieren goed en voldoende water kunnen drinken. Soms is het een puzzel, want drinkwater is afhankelijk van vele factoren.
Hoe is de kwaliteit van het drinkwater?
Royal GD heeft negen checkpunten in de drinkwatervoorziening op een rij gezet. Met deze punten kun je meten waar het probleem in de watervoorziening zit.
- Wat is de kwaliteit van de herkomst van het drinkwater?
- Is dat oppervlaktewater?
- Stroomt het via leidingen?
- Of komt het uit bronwater?
- Werkt de waterbehandelingsinstallatie naar behoren?
- Voldoet het water om de melkwinningsapparatuur te reinigen of melk te koelen aan de KMM of Foqus Planet gestelde normen?
- Wordt er iets toegevoegd aan het drinkwater?
- Wat is de kwaliteit van het water in het buffervat?
- Hoe is het waterleidingsysteem aangelegd?
- Heb je dode leidingen?
- Zijn de leidingen vervuild of zit er biofilm in?
- Of heb je doorhangende leidingen?
- Is het water op de drinkplek schoon, helder en ruikt het fris?
- Zijn er koesignalen die kunnen wijzen op problemen met de drinkwatervoorziening?
- Zijn er diergezondheidsproblemen?
- Nemen je koeien minder drinkwater op?
- Heb je onvoldoende drinkbakken?
- Hoe is de watervoorziening bij andere diergroepen?
Checkpunt 1: Wat is de kwaliteit van de herkomst van het drinkwater?
Een belangrijke stap om te zorgen voor goed water op uw bedrijf is te zorgen dat u de herkomst en de kwaliteit van uw veedrinkwater kent. Immers als de kwaliteit van het water bij de herkomst al afwijkend is, dan zal het op de drinkplek zeker niet van goede kwaliteit zijn.
Er zijn grofweg drie bronnen: leidingwater, eigen bronwater en oppervlaktewater. Waar u het beste voor kunt kiezen hangt af van verschillende factoren. En misschien maakt u gebruik van verschillende bronnen in de stal, in de weide of in verschillende stallen. Het is van belang om u bewust te zijn waar het water vandaan komt en welke kwaliteit daarbij hoort.
Als daar een aanleiding voor is, kunt u het water van de bron laten onderzoeken.
Checkpunt 2: Werkt de waterbehandelingsinstallatie naar behoren?
Bronwater en oppervlaktewater moeten vaak worden gezuiverd om het geschikt te maken als veedrinkwater. Dit kan met verschillende systemen. Laat u goed voorlichten welk filtersysteem of waterbehandelingsinstallatie in uw situatie het meest passend.
Krijgt u een nieuwe bron of waterbehandelingsinstallatie? Kies dan voor een chemisch onderzoek. Heeft u de installatie al geruime tijd in gebruik? Neem dan een watermonster om te controleren of de installatie naar behoren functioneert en vraag de Drinkbakcheck aan.
Checkpunt 3: Voldoet bronwater aan de normen van KKM of Foqus planet om de melkwinningsapparatuur te reinigen of melk voor te koelen?
Gebruikt u bronwater om de melkwinningsapparatuur te reinigen of de melk voor te koelen, dan hoort dit water te voldoen aan normen vastgesteld door KKM of Foqus planet. CRV en GD zorgen ervoor dat de watermonsters één keer per jaar worden genomen door een erkend monsternemer. U hoeft er dus zelf niet meer aan te denken. De CRV-medewerker zorgt ervoor dat de watermonsters binnen 12 uur gekoeld worden afgeleverd bij ons laboratorium, daarmee voldoen we aan de certificeringseisen. Bij de uitslag ontvangt u het bijbehorend certificaat.
Checkpunt 4: Wordt er iets toegevoegd aan het drinkwater?
Bij een afwijkende wateruitslag op de drinkplek is het raadzaam om de binnenkant van de waterleidingen te controleren. Draai een koppeling van het leidingsysteem in de stal los en controleer de binnenkant. Voelt en ziet u vervuiling? Neem dan een watermonster bij de waterinlaat van de drinkbak en bepaal op basis van de uitslag welk type reiniging het best past. Laat de leidingen door een professioneel bedrijf reinigen of ontsmetten.
Wees voorzichtig met het gebruik van reinigings- of ontsmettingsmiddelen bij rundvee. Ontsmettingsmiddelen in drinkwater doden niet alleen de bacteriën in water, maar ook in de pens. Dit kan voor pensproblemen zorgen.
Checkpunt 5: Wat is de kwaliteit van het drinkwater in het buffervat?
Een buffervat of breektank wordt gebruikt om water op te slaan zodat de beschikbaarheid van water continu geborgd blijft, ook tijdens piekbehoefte. Houd er rekening mee dat de bacteriologische kwaliteit van het water in een voorraadvat sterk kan variëren door wisselende weersomstandigheden.
Als het water stil staat en opwarmt, kunnen kiemen zich vermeerderen waardoor er verontreiniging (biofilm) ontstaat in het voorraadvat. Zeker in de zomerperiode kunnen de hoge temperaturen de bacteriologische groei in het voorraadvat sterk bevorderen.
Checkpunt 6: Hoe is het waterleidingsysteem aangelegd?
Waterleidingen blijken vaker dan verwacht vervuild door een biofilm; een aanslag van ijzer, mangaan of calcium/magnesium in combinatie met organisch materiaal. Kiemen kunnen hierin overleven en vermeerderen. De kwaliteit en de aanleg van de leidingen zijn van grote invloed op het ontstaan van biofilm en de kwaliteit van het water op de drinkplek.
Om een indruk te krijgen van de mate en het type vervuiling neemt u een watermonster bij de waterinlaat van de drinkbak of ergens achter in de stal. Is dit water van dezelfde kwaliteit als bij de binnenkomst (leidingwater) of net nádat het gefilterd is (bronwater) of is de water uitslag afwijkend en is reiniging van het systeem noodzakelijk? U meet het via de Drinkbakcheck.
Checkpunt 7: Is het water op de drinkplek schoon, helder en geurloos?
Zou u een glas water uit de drinkbak drinken? Water dat bij de herkomst goed is, kan toch van onvoldoende kwaliteit zijn op de drinkplek. Als u zichtbare, snel terugkomende vervuiling in de drinkbakken ziet of het water niet geurloos is, is de eerste stap het schoonmaken van de waterbakken.
Laat het veedrinkwater regelmatig onderzoeken op de belangrijkste plek voor de koe, de drinkplek. Is de kwaliteit daar afwijkend? Neem dan een watermonster en beoordeel de 9 checkpunten in de drinkwatervoorziening om de oorzaak te achterhalen.
Checkpunt 8: Zijn er diergezondheidsproblemen of koesignalen die kunnen wijzen op problemen met de drinkwatervoorziening?
Bij (vage) gezondheidsproblemen wordt er vaak niet als eerste aan de water gedacht. Als het water op de drinkplaats onvoldoende beschikbaar, niet smakelijk of schadelijk is, drinken de dieren minder dan ze nodig hebben. Wat uiteindelijk mogelijk nadelige gevolgen heeft voor de diergezondheid en de productie. Drinken uw dieren minder dan verwacht of ziet u verdringing bij de waterbakken? Dit zijn koesignalen die kunnen wijzen op problemen met drinkwater. Laat dan het veedrinkwater onderzoeken om te beoordelen of waterkwaliteit een rol speelt bij de problemen.
Checkpunt 9: Hoe is de watervoorziening bij het jongvee en de droge koeien?
Er komt steeds meer aandacht voor watervoorziening bij melkkoeien, maar ook bij jongvee en de droge koeien is goed water heel belangrijk voor de voeropname en diergezondheid. Kalveren zijn gevoeliger zijn voor een slechte waterkwaliteit dan melkkoeien.
Bron: Royal GD
