Het Nederlandse marktaandeel van robots is fors gestegen. Binnen onze definitie van agritech vallen diverse type veldrobots, drones, melk- en voerrobots. Verder gaat het om aanverwante hardware, zoals veldspuiten, weerstations en diensten, zoals software om data-analyse te kunnen uitvoeren.
Deze markt heeft een wereldwijde omzet van 6,2 miljard euro. Een schatting basis van onderzoek, interviews met marktpartijen en analyse van diverse onderzoeksrapporten. Gesteund door de eerder genoemde personeelsschaarste en vereisten aan duurzaamheid zal deze markt in vijf jaar tijd verdubbelen. Een gemiddelde wereldwijde jaarlijkse groei van 15 procent.
Belangrijke fabrikanten en toeleveranciers zijn vaak grote multinationals, zoals het Amerikaanse John Deere, het Amerikaanse AgLeader, Duitse partijen als Bosch en GEA, de Chinese dronemakers XAG en DJI en de Nederlandse melk- en voerrobotmaker Lely. In landen met relatief grote thuismarkten zoals de VS, Australië, Frankrijk en Duitsland zijn ook veel start-ups en scale-ups te vinden.
De concurrentie in de agritech verhevigt sterk doordat producenten wereldwijd grote groeikansen zien. Zo staat in het Chinese overheidsplan ‘Made in China 2025’, dat het Aziatische land de grootste maker van landbouwtechnologie ter wereld moet worden. Bovendien komt er concurrentie van techreuzen die hun sporen hebben verdiend in soften hardware en het verwerken van data. “Bedrijven als DELL, Google, Intel, Microsoft en IBM zijn bezig om de agrifood-markt te bedienen”, zegt Pekkeriet van de WUR. Zo kan IBM via dochterbedrijf The Weather Company hyperlokale weersvoorspellingen doen om agrariërs te helpen bij de planning, zaaien, irrigeren en oogsten.
Nederlands marktaandeel robots ruim 11 procent
Met een omzet van 715 miljoen euro hebben Nederlandse fabrikanten weliswaar een marktaandeel van robots van liefst 11,5 procent, maar dit is vertekend hoog. Dit cijfer leunt met name op de zeer sterke positie in melk- en voerrobots, daarbuiten is het marktaandeel aanmerkelijk lager. De sterkste groeipotentie zit naar onze inschatting echter in minder volwassen markten, waarin de positie van Nederlandse fabrikanten op dit moment nog relatief zwak is. In de onderstaande tabel wordt de wereldwijde omzet van Nederlandse fabrikanten onderverdeeld naar type activiteit.
.png)
Data-analyse, software en melk- en voerrobots
De sterkst groeiende agritech-tak is het segment dat dataanalyse, software en aanverwante diensten aanbiedt en dat in 2030 de 1 miljard euro zal overstijgen, bijvoorbeeld dankzij ontwikkelingen op het vlak van kunstmatige intelligentie. Hiervan profiteert onder meer een aantal start-ups, die onder de paraplu of met behulp van de technische universiteiten en Europese subsidies opereren. Hiermee experimenteren in Nederland diverse veehouders binnen het ‘Connecting Agri & Food’-platform, waarbij stalhouders middels sensoren luchtvochtigheid, temperatuur en CO2-waardes kunnen bijhouden.
De markt voor melkrobots wordt gedomineerd door een tiental grote machinebouwers dat wereldwijd actief is. Het Nederlandse Lely is marktleider en dankte de omzetstijging van 50 procent in 2019 onder meer aan het succes van de Astronaut A5 melkrobot. Ook DeLaval, GEA, SAC, Fullwood en Boumatic verkopen samen jaarlijks honderden melkrobots wereldwijd.
De verwachte jaarlijkse groei van melk- en voerrobots van Nederlandse fabrikanten is relatief laag, als gevolg van de zeer sterke marktpositie die zij al hebben. Melkrobots zijn immers de eerste robots die wereldwijd zijn ingeburgerd op de boerderij. De thuismarkt Nederland is hier een voorloper in: één op de drie melkstallen heeft minimaal één melkrobot staan volgens Stichting KOM. Dit percentage zal desalniettemin verder toenemen, aangezien bij nieuwbouw, renovaties of uitbreiding in meer dan driekwart van de gevallen tevens in een nieuwe melkrobot wordt geïnvesteerd.
Nederland zeer grote speler in melk- en voerrobots
Naast melkrobotfabrikanten voor wie de verkoop van voerrobots een logische aanvullende activiteit is, zijn er circa tien specialistische fabrikanten van voerrobots, zoals de Nederlandse bedrijven Trioliet, Boreco, Peecon en Schuitemaker. Vooral de koppeling tussen de data van de melk- en voerrobots kan leiden tot nieuwe inzichten, hogere melkopbrengsten en een beter welzijn van melkkoeien.
Veldrobots in de lucht: agrarische drones
In aantallen worden agrarische drones wereldwijd het meest verkocht. De grote Chinese, Japanse en Amerikaanse producenten als DJI, XAG, Nileworks, AgEagle, Yamaha en SenseFly verkopen duizenden drones per jaar. Deze agrarische drones beginnen bij vijfduizend euro per stuk, exclusief camera’s, sensoren en diensten voor data-analyse. Deze diensten worden aangeboden door bedrijven als DroneDeploy en PrecisionHawk. Vooral boerenbedrijven met grote landbouwarealen zoals in de VS, Canada, China en Australië maken dagelijks gebruik van drones voor datacollectie. Ook, indien toegestaan, voor het bespuiten van gewassen tegen onkruiden en ziekten.
De schattingen voor de wereldwijde markt voor agrarische drones lopen wijd uiteen. De berekeningen zijn veelal inclusief de verwachte omzetten in data- en analysediensten rondom drones. Het MarketsandMarkets-rapport ‘Agriculture Drones, global forecast to 2025’ verwacht dat de markt groeit van 1,2 miljard dollar in 2020 naar 5,7 miljard dollar in 2025. De verwachte jaarlijkse groei is hier 36 procent.
Nederland kent vooral ondernemingen in drone-diensten zoals operators (onder andere DroneWerkers), scans en data-analyse voor taakkaarten. De huidige Nederlandse productie wordt geschat op een kleine 8 miljoen euro. De verwachting is echter dat dit flink zal groeien naar circa 30 miljoen euro in 2030. Daarbij kunnen de Nederlandse spelers volop in hun thuismarkt experimenteren; juist in Nederland worden up-to-date data over de gewassen en bodem steeds belangrijker. Enerzijds vanwege de hoge bevolkingsdichtheid en het waterrijke landschap. Anderzijds omdat er extra aandacht moet komen voor de beperking van de emissie van onder meer stikstof.
Veldrobots op de grond
Een klein onderdeel van de activiteiten binnen de agritech zijn veldrobots op de grond. In Nederland worden nog weinig robots buiten op de akkers gebruikt, mede door beperkingen in wetgeving. De meeste experts zien wel grote mogelijkheden voor veldrobots in de toekomst. Grote robotfabrikanten als DeLaval verwachten een adoptiecurve van vijf tot tien jaar, waarna de markt echt omvangrijk zal worden. Daarmee is dit voor de lange termijn een kansrijke markt.
Wereldwijd rijden er volgens voorzichtige schattingen nu ruim 400 van deze robots op de agrarische velden. Deze robots vertegenwoordigen een waarde van circa 40 miljoen euro. Ongeveer 115 hiervan zijn autonome tractoren die vooral in Azië rijden. De meeste robots zijn gekocht. Ook wordt er een deel wordt geleased, gehuurd via een loonwerker of gebruikt via een ‘as-a-service’-propositie van de fabrikant.
Tegen 2030 is de potentie van Nederland in veldrobots op de grond naar onze verwachting nog lang niet volledig benut. De afzetwaarde in 2030 is tegen die tijd wel liefst vijftien keer zo groot als nu. De doorbraak van dit type robots is cruciaal voor de enorme groeimarkt software en data-analyse. De kern van de problemen rondom beschikbaarheid van arbeid waar veel agrariërs mee worstelen wordt geraakt.
