Een cruciale factor voor de gezondheid en het welzijn van melkkoeien is de kwaliteit van hun ligboxen. De manier waarop ligboxen worden gevuld, heeft een directe invloed op het comfort van de koeien, hun liggedrag en zelfs op de incidentie van mastitis. In dit artikel onderzoeken we de verschillende opties voor ligboxvulling en welke het meest geschikt zijn voor een optimale koegezondheid.
Stro
Stro heeft natuurlijke absorberende eigenschappen en biedt comfortabele ligplekken voor koeien. In Nederland wordt stro in verschillende vormen gebruikt; (fijn) gehakseld, in stropellets of in een kalk-water-stro mengsel. De Streptococcus uberis bacterie gedijt echter goed in stro, op bedrijven die stro gebruiken als bedding wordt S. uberis mastitis vaker aangetoond. Preventie ligt, naast het goed schoon houden van de boxen, in een goede uierhygiëne, gebruik van een passend dipmiddel en zorgen voor een goede consistentie van de mest. Het afkalfhok vergt extra aandacht en moet te allen tijde bedekt zijn met een dikke laag schoon stro. Koeien lopen wanneer ze hierin zitten (rondom afkalven of bij ziekte) namelijk een verhoogd risico op infectie van het uier.
Zaagsel
Zaagsel heeft als voordeel dat het zeer goed vocht opneemt. Nadeel is dat bacteriën als Klebsiella en E. coli zich er goed in handhaven. Klebsiella geeft zeer heftige mastitis en komt voort uit zand. Los gestort zaagsel met een groot aandeel schors (en dus zand) zijn extra risicovol. Gebruik liever zaagsel verpakt in plastic baaltjes en/of bewaar het zaagsel op een schone en droge plek.
Gescheiden mest/biobedding
Diepstrooiselboxen goed gevuld met gescheiden mest geven een optimaal koe comfort. Om een goede box hygiëne te waarborgen moet het droge stof gehalte meer dan 30% zijn voordat het de boxen in gaat. Omdat bacteriën snel kunnen groeien in gescheiden mest moeten de boxen goed droog worden gehouden en zeer frequent worden schoon gemaakt. De boxen worden minder snel vies en de koeien blijven schoner als de boxen goed gevuld zijn; tot de achterrand en omhoog lopend naar de voorkant van de box in een lichte helling. Om broei in de boxen te voorkomen is het essentieel om de boxen steeds met een dunne laag gescheiden mest te vullen.
Bijstrooien van kalk of andere ontsmettende producten
Op veel bedrijven wordt dit gedaan om overmatige bacterie groei in de ligboxen te voorkomen. Echter teveel gebruik van deze producten kan de uierhuid en spenen uitdrogen met een hoger risico op mastitis tot gevolg. Standaard advies van kalk is 50 gram/ box om de dag. Echter per bedrijf en jaargetijde kan dit enigszins verschillen. Het hangt onder andere ook af van het aandeel verzorgende stoffen in uw dip. Bekijk de conditie van de spenen kritisch en verander de dosering van kalk indien nodig.
Het succes van stro, zaagsel of gescheiden mest in de boxen valt of staat bij het dagelijkse management; hoe vaak maakt u de boxen schoon, wordt er kalk of ander ontsmettend materiaal bijgestrooid, is er voldoende ventilatie in de stal, zijn er genoeg ligboxen, etcetra. In de strijd tegen mastitis door omgevingskiemen is een goede boxhygiëne echter van groot belang.
Wilt u meer weten over de verschillende opties voor ligboxvulling en welke het meest geschikt zijn voor een optimale koegezondheid in uw bedrijf? Neem dan contact op met één van onze dierenartsen. Jessica Hartjes, 06-3800 8533 (Nederland), Niels Groot Nibbelink (Zuid Nederland) 06-8100 2036, Sabine Hoogeveen (Noord-West Nederland) 06-8279 0165, Anne-Lynn Geertshuis (Noord-Oost Nederland) 06-2046 9304 of Anne-Miek Timmermans (Midden Nederland) 06-1370 2817.
