De consumentenprijsindex van rundvlees kwam in december 2019 uit op ruim 108 punten (2015=100), een fractie onder het jaargemiddelde van bijna 109 punten. Mede door de btw-verhoging per 1 januari van het jaar waren de consumentenprijzen voor rundvlees in 2019 hoger dan in 2018. De rundvleesprijs van de verwerkende industrie steeg verder naar 103 punten, tegen 89 punten in juli. De prijsindex af boerderij daalde in november naar 100 punten, het laagste niveau van het jaar. In december herstelde deze prijs naar het niveau van 104 punten.
Prijsontwikkeling
De consumentenprijsindex (CPI) kwam in december 2019 uit op ruim 108 punten (2015=100), iets onder het jaargemiddelde van bijna 109 punten. De consumentenprijzen voor rundvlees waren in 2019, met 4% hoger dan in het voorgaande jaar, de hoogste ooit. Dit komt mede door de btw-verhoging van 6% naar 9% per 1 januari 2019. In de periode 2013 tot 2017 schommelde de prijsindex rond de 100 punten.
De prijsindex van slachterijen en uitsnijderijen (PPI) is in december met 103 punten uitgekomen op het hoogste niveau in ruim anderhalf jaar en 15% hoger dan het laagste niveau van het jaar in juli. De gemiddelde prijs in 2019 ligt echter 3% lager dan in 2018. Prijsschommelingen passen in een normaal seizoenspatroon. Vanaf 2016 zijn de schommelingen in de PPI relatief groot met tot bijna 15 punten verschil tussen het hogere niveau rond de jaarwisseling en het lagere niveau in de zomer.
De prijsindex af boerderij is in december geëindigd op 104 punten, een herstel van 5% ten opzichte van het laagste niveau van het jaar in november. De nog relatief hoge prijzen in de eerste helft van het jaar pasten bij het seizoenspatroon. Met het aanbod van uitgemolken melkkoeien in het najaar, daalden de prijzen af boerderij. Ondanks de uitstoot van melkkoeien vanwege het fosfaatreductieplan in 2017 bereikte de prijsindex af boerderij voor rundvlees een tophoogte van 112 punten in september 2017. Dit kwam door de goede buitenlandse vraag naar rundvlees en de bijbehorende hoge prijzen op de Europese markt. In 2018 werd 10% minder runderen geslacht dan in 2017. In 2019 werd er nog eens 15% minder runderen geslacht dan in 2018.
Keten
Consumenten kopen vers rundvlees bij de slager of in de supermarkt. Supermarkten en speciaalzaken kopen vlees via de groothandel of rechtstreeks van de vleesindustrie. Die bestaat uit slachterijen, uitsnijderijen en vleesverwerkers. Slachterijen kopen runderen rechtstreeks van de veehouders of met tussenkomst van handelaren en commissionairs. Runderen komen uit de vleesstierhouderij of de melkveehouderij. De meeste slachtingen van volwassen runderen in Nederland zijn de slachtingen van het afgestoten melkvee.
Toelichting op drie niveaus
De consumptie van rundvlees in Nederland is stabiel. In 2017 was het verbruik van rundvlees 15,4 kg per hoofd van de bevolking. In 2018 werd voor circa 489 mln. euro aan vers rundvlees verkocht via supermarkten. Er is een seizoenpatroon in de afzet, met pieken in januari, het barbecueseizoen en in december (feestdagenmaand).
Op de Nederlandse retailmarkt zijn de inkooporganisaties van supermarkten Ahold Delhaize (35% marktaandeel), Jumbo (19% marktaandeel) en Superunie (28% gezamenlijk marktaandeel van aangesloten winkelformules) de belangrijkste afzetpartijen voor de vleesindustrie.
Nederland telt 285 grote en kleine slachterijen van vlees (geen pluimvee). Slechts negen slachterijen slachten meer dan 10.000 runderen per jaar (referentiejaar 2012). In 2018 zijn in totaal 664 duizend (volwassen) runderen geslacht met een geslacht gewicht van 224 duizend ton. Daarnaast kent Nederland 260 bedrijven die behoren tot de vleesverwerkende industrie en 980 grote en kleine groothandels in vlees en vleeswaren. In 2018 werd minder rundvlees en vleesproducten geïmporteerd (361 duizend ton) dan geëxporteerd (427 duizend ton). Het Nederlandse rundvlees komt van de melkveehouderij en van de vleesstierhouderij. De circa 26.000 bedrijven met rundvee houden in totaal 4,9 miljoen stuks rundvee, waarvan in totaal 2,9 miljoen stuks jongvee en koeien voor de melkveehouderij. Ten opzichte van de melkveehouderij is de stierenhouderij een bescheiden tak van de landbouw.
Prijsvorming
Supermarkten maken raamcontracten met leveranciers van rundvlees over de prijs en andere voorwaarden, bijvoorbeeld over aanvoervolumes tijdens bijzondere (piek)momenten. De prijsontwikkeling van rundvlees weerspiegelt de internationale marktsituatie. Ondanks de seizoenspatronen volgen de prijzen af boerderij van slachtrunderen, de producentenprijzen en de consumentenprijzen elkaar slechts in beperkte mate. Dit wordt mede verklaard door het grote belang van de import van rundvlees voor de consumptie in Nederland. Daarbij komt dat de inkoop van vlees slechts één van de kostencomponenten is bij de productie van vlees en vleeswaren in de verwerkende industrie en distributie via de retail. In het kader van het EU-landbouwmarkt- en prijsbeleid is rundvlees jarenlang een beschermd product geweest, waarbij de overheid de prijs ondersteunde. Door een reeks hervormingen is de markt geliberaliseerd. Vroeger speelden fysieke veemarkten een belangrijke rol. Om verspreiding van veeziektes te voorkomen, zijn de meeste veemarkten aan het begin van deze eeuw gesloten. Met de opkomst van het internet zijn virtuele veemarkten ontstaan die het mogelijk maken voor veehouders de prijsontwikkelingen beter te volgen.
Bron: Agrimatie.nl
