Staphylococcus aureus bacteriën zijn net mensen, er is veel variatie in typen en specialisaties, en net zoals mensen werken en leven ze op heel verschillende plaatsten met verschillende eigenschappen. Net zoals je onder mensen bijvoorbeeld typische computernerds en typische melkveehouders hebt, zijn er ook typische ziekenhuis S. aureus, en typische melkvee S. aureus, en die zijn echt heel verschillend!
Staphylococcus infecties bij het rund
Terwijl S. aureus bij mensen onopvallend aanwezig kan zijn in de neus, onder de oksels of op de huid, vinden we ze bij melkkoeien nooit in de neus! Op melkveebedrijven vinden we S. aureus terug op de speenhuid, in het strooisel, en vooral in de melk van besmette koeien. Dit laatste kan ook vrij onopvallend zijn; zonder klinische symptomen, alleen een celgetalverhoging in de melk. Besmette koeien zijn wel de allerbelangrijkste bron van besmetting voor de andere koeien in een koppel.
Staphylococcus aureus mastitis vroeger en nu
Vroeger waren de meeste S. aureus mastitis isolaten in Nederland penicilline resistent, terwijl tegenwoordig landelijk slechts 10% ongevoelig is voor penicilline. Dit geeft het dynamische karakter van deze bacteriën weer. Ook de penicilline gevoelige isolaten zijn echt anders dan de penicilline resistente S. aureus. De penicilline resistente isolaten lijken wat handiger in het infecteren van uierepitheel cellen, en geven wat meer immunologische reacties. De penicilline gevoelige isolaten geven minder immunologische reactie, – en dat betekend ook minder celgetalverhoging-, en overleven waarschijnlijk meer tussen de uierepitheelcellen.
S. aureus penicilline resistent of niet-, maakt dat dan uit?
Behalve dat er andere antibiotica ingezet moeten worden voor de behandeling blijken de penicilline resistente isolaten ook slechter te genezen. Ze hebben verschillende capaciteiten, zoals het meer infecteren van de uierepitheelcellen-, waarmee ze moeilijk te genezen zijn. Maar de factor tijd is voor alle infecties hetzelfde; hoe langer de infectie al aanwezig is, des te moeilijker deze nog te genezen is.
Snelle behandeling van S. aureus belangrijk voor genezing
Twee redenen maken snel ingrijpen belangrijk. Besmette koeien zijn een bron van infectie voor andere koeien; hoe langer ze rondlopen, des te meer koppelgenoten besmet raken. Daarnaast zijn koeien die lang besmet zijn moeilijk te genezen met antibiotica. Daarom is vroege diagnostiek belangrijk om S. aureus infecties aan te pakken.
Zijn alleen antibiotica werkzaam tegen S. aureus?
Het is ook mogelijk om met management maatregelen en preventie S. aureus infecties te bestrijden. Want het is mogelijk om een melkveebedrijf vrij te krijgen van S. aureus infecties! Het is daarbij belangrijk om besmette dieren op te sporen. Deze dieren moeten behandeld worden. Als ze niet genezen moet het kwartier of de koe uit productie genomen worden. Dit voorkomt dat ze andere dieren blijven infecteren.
Preventie van S. aureus infecties
Door middel van een vaccinatie kunnen dieren afweer opbouwen tegen S. aureus infecties. Deze afweer zorgt ervoor dat de kans op infectie kleiner wordt. Op bedrijven met S. aureus mastitis problemen kan dit een belangrijke ondersteuning zijn. Vaccinatie moet wel onderdeel zijn van een groter plan, met diagnostiek, behandeling en het voorkomen van verspreiding van de infecties.
Kun je van S. aureus mastitis succesvol bestrijden?
Hierop kunnen we volmondig ja zeggen! Dat is het prachtige einddoel van een goed plan van aanpak. Dus werk samen met uw dierenarts aan diagnostiek, management maatregelen en preventie, en houd dat gewoon vol. Want er zijn al een heleboel melkveebedrijven die succesvol S. aureus mastitis verbannen hebben van hun bedrijf!
MBM Vet Diagnostiek
Marielle Melchior
www.mbmvet.nl/areus/ / www.mbmvet.nl
"Besmette koeien zijn een belangrijke bron van besmetting, uit één druppel melk groeien veel S. aureus"
Referentie: Ru06-2017NL-OL/SAUPO
