De Nederlandse zomers zijn erg wisselend, 2018 was een warme zomer, maar 2017 was vooral een vochtige zomer. Beide jaren werden door veel melkveehouders problemen met E. coli-uierontstekingen gezien tijdens deze zomermaanden. Blijkbaar heeft niet alleen de omgevingstemperatuur effect op hittestress!
Een koe is een zoogdier. Dit betekent dat het dier een constante lichaamstemperatuur heeft. Om deze constant te houden moet de koe haar lichaamstemperatuur reguleren. De thermo-neutrale zone van melkkoeien ligt tussen -0,5 ° C tot 20 ° C. Binnen dit temperatuurstraject gebruiken koeien geen extra energie om het lichaam te verwarmen of af te koelen. Wanneer de omgevingstemperatuur boven 20 ° C komt, kunnen de koeien een stabiele lichaamstemperatuur handhaven door middel van een verhoogde verdamping via zweet en door een versnelde ademhaling. Bij een relatief hoge luchtvochtigheid is de mogelijkheid om warmte kwijt te raken door verdamping beperkt (4). In Nederland heerst vaak een relatief hoge luchtvochtigheid in de zomer, waardoor melkkoeien al een matige hittestress kunnen ervaren bij een omgevingstemperatuur van 22 ° C (3).
Door stress ontstaan er hoge cortisolgehaltes (stresshormoon) in het bloed, dit kan net als een verhoogde ademhalingsfrequentie een verschuiving in de zuur-base balans (3,4,5) van de koe veroorzaken. Dit zorgt voor onderdrukking van het immuunsysteem van de koe, waardoor het vermogen om een infectie adequaat bestrijden, afneemt (2). Tegelijkertijd zal door het warme en vochtige klimaat in de zomer de groei van bacteriën en dus ook van E. coli, in de directe omgeving van de koe doen toenemen. Het is daarom van extra belang om tijdens de zomer de ligboxen goed droog en schoon te houden. Denk daarbij aan het meerdere malen per dag verwijderen van mest of natte plekken in de ligbox en het losharken van de bovenste laag van het ligbed. Hierdoor kan het boxmateriaal beter drogen. Ook het om de dag instrooien van kalk (50 gram calciumcarbonaat/box), zorgt voor een daling van de infectiedruk.
Overweeg ook manieren om hittestress van de koeien te verminderen en zo ernstige E. coli infecties te voorkomen. Mechanische ventilatie kan de koeien helpen om efficiënter te koelen. Bij nieuwbouw kan het de moeite waard zijn de isolatie van het dak te overwegen en het aantal dakvensters naar het zuiden te minimaliseren om de opwarming van de stal door de zon te beperken (3).
Daarnaast is het ook belangrijk om de weerstand van de koe op niveau te houden. Meerdere keren per dag vers voer aanbieden zorgt ervoor dat koeien blijven vreten en minder snel in een ernstige negatieve energiebalans komen. Een negatieve energiebalans heeft effect op de afweer van de koe, doordat neutrofielen, een belangrijke afweercel bij het voorkomen van (uier)infecties, minder goed hun werk kunnen doen. Denk daarbij ook aan de watervoorziening. Toegang tot voldoende schoon en fris water, zal de voeropname van de koe stimuleren.
Ook is het mogelijk om door middel van vaccinatie de afweer van de koe te verbeteren. Andrew Bradley et al. vonden in hun onderzoek dat vaccinatie met STARTVAC® de ernst van de klinische uierontstekingen aanzienlijk vermindert (1). Om uw koeien beschermd te hebben tegen ernstige E. coli infecties tijdens de komende warme (en hoog luchtvochtige) periode, is het van belang dat u nu al begint met het plannen van uw strategie voor deze zomer!
Literatuur:
1) Bradley, A. J. et al. 2015. An investigation of the efficacy of a polyvalent mastitis vaccine using different vaccination regimens under field conditions in the United Kingdom. Journal of Dairy Science (98):1-15.
2) Burvenich, V. van Merris, J. Mehrzad, A. Diez-Fraile and. L. Duchateau, 2003. Severity of E. coli mastitis is mainly determined by cow factors. Vet. Res (34): 521-564.
3) I. Ohnstad. Managing heat stress in dairy cattle. https://www.nadis.org.uk/bulletins/managing-heat-stress-in-dairy-cows.aspx
4) J. W. West, 2003. Effects of heat-stress on production in dairy cattle. Journal of Dairy Science (86): 2131-2141.
5) N. Silanikove, 2000. Review article. Effects of heat stress on the welfare of extensively managed domestic ruminants. Livestock Production Science (67): 1-18.
