Hittestress, wat doet het met een koe?

In Nederland hebben we de laatste jaren te maken met flinke warme periodes in de zomer. Ook dit jaar hebben we de eerste zomerse warme periode alweer achter de rug. Voor de meeste mensen is dit genieten. Maar koeien zijn erg gevoelig voor hitte. Met name onder Nederlandse klimaatomstandigheden, waarbij ook een hoge luchtvochtigheid een rol speelt, kunnen koeien snel last krijgen van hittestress. Welke weersomstandigheden geven hittestress bij koeien en welke risico’s brengt dit met zich mee?

Een koe is een zoogdier. Dit betekent dat het dier een constante lichaamstemperatuur heeft. Om deze constant te houden moet de koe haar lichaamstemperatuur reguleren. De thermo-neutrale zone van melkkoeien ligt tussen -0,5°C en 20°C. Binnen deze range gebruiken koeien geen extra energie om hun lichaam te verwarmen of af te koelen. Wanneer de omgevingstemperatuur boven 20°C komt, kunnen koeien een stabiele lichaamstemperatuur handhaven door onder andere een verhoogde verdamping via zweet en door een versnelde ademhaling. Bij een relatief hoge luchtvochtigheid is de mogelijkheid om warmte kwijt te raken door verdamping beperkt. In Nederland is vaak sprake van een relatief hoge luchtvochtigheid in de zomer, waardoor melkkoeien al een matige hittestress kunnen ervaren bij een omgevingstemperatuur van 22°C, zoals ook in onderstaande tabel zichtbaar is.

*Tabel 1: Hittestress bij melkvee (Temperature Humidity Index)*

Nadelige gevolgen van hittestress

Hittestress bij melkkoeien heeft naast allerlei andere nadelige gevolgen ook een negatief effect op het immuunsysteem. Door hittestress stijgt het cortisolgehalte of wel het stresshormoon in het bloed van de koe. Dit hormoon speelt een belangrijke rol in de immuunrespons. Als gevolg van de stijging van cortisol doen witte bloedcellen hun werk minder goed en vangen binnenkomende bacteriën en virussen minder goed weg. Met als gevolg een verhoogde kans op infecties zoals bijvoorbeeld uierontsteking, baarmoederontsteking en longontsteking.

Verhoogde cortisolgehaltes kunnen daarnaast ook de efficiëntie van de immuunrespons op vaccinatie beïnvloeden. In het ergste geval kan dit de doeltreffendheid van een vaccin verminderen. Het algemene advies is dan ook om niet te vaccineren tijdens stressvolle periodes. Voor hittestress geldt om liefst vóór een warme periode te vaccineren. Mocht de warme periode langer aanhouden dan is het advies om vroeg in de ochtend te vaccineren, wanneer de temperaturen nog relatief laag zijn.

Wilt u meer weten over hittestress of over vaccineren gedurende een warme periode? Neem dan contact op met een van onze dierenartsen: Jessica Hartjes, 06-3800 8533 (Nederland), Niels Groot Nibbelink (Zuid Nederland) 06-8100 2036, Anne-Miek Timmermans (Midden Nederland) 06-1370 2817, Sabine Hoogeveen (Noord-West Nederland) 06-8279 0165 of Anne-Lynn Geertshuis (Noord-Oost Nederland) 06-2046 9304. 