Mestscheiding bij de bron wordt vooral gedaan om vloeremissie te beperken en om de nutriënten en organische stof in de mestfracties beter te benutten. Op Dairy Campus is onderzoek gaande naar mestscheidingsmethoden in bestaande melkveestallen. Ook wordt nabehandeling onderzocht en zijn er interessante praktijktoepassingen.
Deze zoektocht naar effectieve methoden wordt toegelicht door Paul Galama, projectleider mestscheiding in bestaande melkveestallen bij Wageningen Livestock Research. Dit doet hij aan de hand van vijf vragen met videobeelden van innovaties die in de praktijk worden toegepast. De rapportage volgt later vanuit verschillende onderzoekprojecten.
Vraag 1: Waarom mestscheiding bij de bron?
Mestscheiding bij de bron in de stal wordt gedaan om meerdere redenen. De urine bevat vooral stikstof en kali en de feces vooral organische stof en fosfaat. Door scheiding kunnen deze nutriënten en organische stof beter verdeeld worden over de verschillende gewassen op een melkvee- of akkerbouwbedrijf en over het seizoen. Mits de scheiding snel verloopt, wordt de emissie van ammoniak vanaf de vloer in de stal gereduceerd. Mestscheiding geeft de mogelijkheid de urine en feces fractie apart te behandelen.
Indien de urinefractie gebruikt zou mogen worden als kunstmestvervanger of Renure (REcoverd Ntrogen from manURE) kan hiermee bespaard worden op kosten voor mestafzet en / of aankoop van kunstmest. Dit hangt af van de in ontwikkeling zijnde Europese wetgeving rond Renure en derogatie. Tot slot hebben akkerbouwers en natuurinclusieve melkveehouders sterke interesse in stapelbare mestproducten. De wijze van opslag en aanwending vergt dan extra aandacht om emissie van zowel ammoniak als methaan te beperken. Het scheiden van mest bij de bron vergt daarom een integrale beoordeling in bedrijfsverband.
Vraag 2: Welke scheidingstechnieken zijn in onderzoek?
Op innovatiecentrum Dairy Campus zijn drie scheidingstechnieken in onderzoek.
De scheidingstechnieken zijn:
- Koetoilet
Het koetoilet vangt ca. 1/3 van de urine op en zorgt voor een snelle afvoer van zuivere urine waardoor de emissie vanaf de roostervloer beperkt wordt. Metingen zijn in 2021 afgerond.
- Doorlaatbare tegelvloer
Het onderzoek naar de doorlaatbare tegelvloer kenmerkt zich door een ontwikkelingstraject dat doorloopt in 2022. Het is een innovatieproces met continue aanpassingen (zie ook bovenstaande video. Met dit systeem wordt alle urine opgevangen, maar de scheiding is iets minder goed en minder snel dan bij Koetoilet. Het goed doorlaatbaar houden van de tegel is belangrijk.
- Rubberen vloer
Een rubberen vloer met afvoergoten en gaten is de 3e techniek waarbij meer vezeldeeltjes (organische stof) met de dunne fractie in de kelder terecht komen.
Vraag 3: Waarom urine behandelen?
De doorlaatbare tegelvloer is toegepast op een bestaande roostervloer. De urine is opgeslagen in de kelder onder de tegel. Door de hoge ph van de urine wordt ammonium stikstof omgezet in ammoniak wat via de tegel weer in de stallucht komt. Door de urine aan te zuren met zwavelzuur wordt deze omzetting geremd, bovendien beperkt het de emissie van ammoniak bij uitrijden op het land. Een andere optie die dit jaar in onderzoek is betreft het afzuigen van de kelderlucht en deze vervolgens met een luchtwasser reinigen. Lees hier meer over in het artikel over doorlaatbare tegelvloer.
Vraag 4: Hoe feces behandelen?
Er zijn verschillende opties hoe om te gaan met feces. Een optie is de verse feces te vergisten. Het bevat veel organische stof wat het rendement van de vergister kan verhogen. Voor de aanwending op het land zijn er twee opties, namelijk verpompbaar maken door water toe te voegen of stapelbaar maken door stro (of ander materiaal) toe te voegen. Een speciale menger maakt met minimaal stroverbruik een stapelbaar mestproduct.
Deze menger pompt het mestproduct ondergronds naar een mestopslag. Daarvan zijn twee praktijkvoorbeelden:
Jan Zeinstra
Op het bedrijf van Jan Zeinstra met een doorlaatbare tegelvloer is het stapelbare mestproduct onderdeel van de samenwerking met een akkerbouwer.
Frank van Boxtel
Bedrijf van Frank van Boxtel met een scheidingsvloer van beton wordt de stapelbare feces luchtdicht (ingekuild) opgeslagen waardoor een stabiel mestproduct ontstaat na fermentatie. Tevens is het plan op dit bedrijf de kelderlucht af te zuigen en te filteren.
Vraag 5: Wanneer volgt meer informatie?
Rapportage over emissies in de stal, scheidingsrendementen en stikstofbalans van de scheidingstechnieken op Dairy Campus volgt dit jaar. Dat gebeurt in het kader van het project “ Mestscheiding in bestaande melkveestallen” gefinancierd door ZuivelNL en Ministerie van LNV.
Het ontwikkelingsproces van de doorlaatbare tegelvloer loopt door in 2022, waarvan de rapportage in 2023 volgt. In het kader van project “Betere stal, betere mest, betere oogst (BSMO)” vindt dit en volgende jaar een evaluatie plaats van verschillende systemen in de melkvee-, varkens en kalverhouderij. Dat betreft een integrale evaluatie van stalsystemen, bewerkingen, opslag en aanwendingstechnieken qua economie en milieu (emissies en uitspoeling) en de waarde van de diverse mestproducten voor verschillende gewassen en bodem. Deze evaluatie vindt plaats met de dan beschikbare kennis, wetende dat veel scheidingstechnieken en bewerkingen van mestfracties in ontwikkeling zijn of nog geen meetresultaten van zijn.
Dit BSMO project wordt gefinancierd door Ministerie LNV en betrokken partners uit het bedrijfsleven.
Bron: Dairy Campus
