Streptococcus uberis is een veelvoorkomende veroorzaker van mastitis bij melkkoeien. Ze noemen de bacterie een opportunistische pathogeen: de bacterie voelt zich erg prettig in de omgeving van de koe, maar als de mogelijkheid zich voordoet, veroorzaakt de bacterie een besmetting in het uier.
De meeste Streptococcus uberis stammen komen uit de omgeving van de koe. Met name beddingmateriaal en mest vormen een voedingsbodem voor deze bacteriën. Tijdens een studie, die in 2022 is uitgevoerd aan de universiteit van Nottingham, is het gedrag onderzocht van de Streptococcus uberis in verschillende soorten beddingmateriaal, gedurende langere tijd.
De proef met diverse soorten beddingmaterialen
In dit wetenschappelijk onderzoek zijn drie types strooisel onderzocht, afkomstig van 3 grote melkveebedrijven: zand, zaagsel en stro. Het zand werd buiten onbedekt opgeslagen, terwijl het zaagsel en het stro wel droog en afgedekt waren opgeslagen. Naast dit ongebruikte strooisel is ook gebruikt beddingmateriaal meegenomen van zand en zaagsel uit de ligboxen en van stro dat al langer in de potstal aanwezig was. In dit onderzoek werden stammen Streptococcus uberis gebruikt die waren gekweekt uit melk van koeien met klinische mastitis.
Om een goed beeld te krijgen of Streptococcus uberis een voorkeur heeft voor en overleeft in een bepaald soort beddingmateriaal, werden alle strooiselmonsters gesteriliseerd alvorens deze werden besmet met Streptococcus uberis. Omdat de monsters bij aanvang van de proef allemaal steriel zijn gemaakt en pas daarna worden “besmet” met een precies vastgestelde hoeveelheid Streptococcus uberis, krijgt men een goed beeld of deze bacteriën zich kunnen handhaven en zelfs kunnen vermeerderen in bepaalde beddingmaterialen. De strooiselmonsters werden gedurende 35 dagen onderzocht op de aanwezigheid en hoeveelheid Streptococcus uberis. Op deze manier wordt duidelijk hoe lang Streptococcus uberis aanwezig kan zijn en of ze zich kunnen vermenigvuldigen in een bepaald type strooisel.
De uitkomsten
Er werden geen Streptococcus uberis kiemen gevonden in de controlemonsters, die geen substraat bevatten. Geen voedingsbodem, geen groei. In de zaagselmonsters werd na 7 dagen geen Streptococcus uberis meer gevonden. Dit komt overeen met wat we in de praktijk merken. Op bedrijven die structureel schoon en droog zaagsel gebruiken in de ligboxen, komen aanzienlijk minder problemen voor met Streptococcus uberis. Men vermoedt dat de essentiële oliën die aanwezig zijn in dennenzaagsel een antibacteriële werking hebben.
In zowel het schone en gebruikte stro daarentegen werd een flinke toename van Streptococcus uberis aangetroffen. Ook dat komt overeen met de bevindingen dat problemen met uierontsteking door Streptococcus uberis vooral aanwezig is op bedrijven met potstallen en gehakseld stro als box-bedekking!
Ook in de zandmonsters werd de eerste 14 dagen na besmetting Streptococcus uberis aangetroffen! Wel werd een verschil gezien in schoon zand of gebruikt zand. Op schoon zand dooft de infectie na 14 dagen uit. In de praktijk bevatten zandligbedden na verloop van tijd organisch materiaal (mest, melk, haar, speeksel). Onderzoek van het gebruikt zand uit de ligboxen laat zien er na 35 dagen nog steeds Streptococcus uberis na aanwezig is!
Conclusie
Streptococcus uberis kan gedurende zeker 35 dagen overleven in stro dat wordt gebruikt als beddingsmateriaal en kan zich vermenigvuldigen in stro en zand. Vers zaagsel lijkt de meest veilige optie te zijn om minder risico te lopen op een infectie met Streptococcus uberis. Des te meer organische vervuiling er is van de ligbox, des te gunstiger de omstandigheden voor Streptococcus uberis zijn om te overleven! Ligboxmanagement speelt dus een cruciale rol spelen bij het doorbreken van uiergezondheidsproblemen met Streptococcus uberis.
Wilt u meer weten over preventie en vaccineren tegen Streptococcus uberis mastitis? Neem dan contact op met een van onze dierenartsen: Jessica Hartjes, 06-3800 8533 (Nederland), Niels Groot Nibbelink (Zuid Nederland) 06-8100 2036, Anne-Miek Timmermans (Midden Nederland) 06-1370 2817, Sabine Hoogeveen (Noord-West Nederland) 06-8279 0165 of Anne-Lynn Geertshuis (Noord-Oost Nederland) 06-2046 9304.
