Aandacht voor dierenwelzijn betekent winst voor de koe, maar ook zeker voor het bedrijf. Is het dierenwelzijn op een melkveebedrijf niet op orde, dan kost dit zowel extra werk als geld. Het vinden van de juiste balans tussen de agrarische econoom en de zorgzame veehouder blijft echter een bekend dilemma voor de meeste melkveehouders.
Joep Driessen, eigenaar van het opleidingsbedrijf CowSignals, vraagt zich echter af of dit eigenlijk wel zo’n dilemma is. Zijn visie op het belang van een goede koegezondheid deelde hij tijdens de bijeenkomst ‘1001 hectare Kruidenrijk Grasland’ in Bunschoten-Spakenburg op 4 februari.
Het werk op een melkveebedrijf vraagt veel vakmanschap van melkveehouders, zoveel zelfs dat de koe nog wel eens uit het oog verloren raakt. Onvoldoende aandacht voor een goede pensvulling, kapotte hakken en klauwproblemen behoren dan ook tot de drie meest voorkomende kwalen op het melkveebedrijf. Joep Driessen zet zich actief in om hier verandering in te brengen door zich te richten op preventieve maatregelen. Voer, water, licht, lucht, rust en ruimte zijn volgens Driessen de belangrijkste uitgangspunten.
Werk aan de winkel
Driessen werkt volgens het drie-S’en-signaleringsmodel: Staan, stront en stress. Het doel is om deze S’en te voorkomen. Driessen zegt hierover: “Ik tref vaak wachtende koeien aan. Koeien die staan te hangen, bijvoorbeeld met twee poten in en twee poten buiten het ligbed, omdat ze er niet inpassen. Ook tref ik regelmatig koeien die op hun eigen speen zijn gaan staan in een te kleine ligbox. Dat is jammer. Of bijvoorbeeld hijgende koeien die kampen met hittestress. Het zijn allemaal signalen die ons vertellen dat het anders moet. Want doe je het goed, dan betaalt dat zich terug in de melkproductie en de levensduur van de koe.”
In veel stallen is behoefte aan meer voerplekken en meer schoon drinkwater. Voldoende voer betekent volgens Driessen dat de voergang nooit leeg is en dat alle koeien de mogelijkheid hebben om aan het voerhek te staan Daarnaast vormen voerbuizen voor veel koeien een irritatiefactor. “Plaats gewoon een balk op de juiste hoogte, want dat werkt net zo goed en vermindert stress.” Wat lucht betreft stelt Driessen horizontale ventilatie voor over de neuzen van de koe, want juist dan gaan koeien graag liggen. “Je kunt wel aan twee kanten van de stal lucht naar binnen blazen, maar daar merken de koeien in het midden niets van.” Deze veranderingen kunnen aardig hoog in kosten oplopen. Daarom stelt Driessen voor: “Begin met de goedkope kant van de diamant en werk stapsgewijs toe naar de duurdere kant.”
Efficiënte lactatienummers
Wereldwijd blijft een melkkoe gemiddeld 2,2 lactaties op het melkveebedrijf. De top één procent daarvan bereikt vijf lactaties. Nederland presteert daarmee als een stijgende middenmoter en werkt zich langzaam op van 3,1 naar 3,9 lactaties. Maar hoe efficiënt is dit eigenlijk?
Driessen legt uit dat het meest efficiënte lactatienummer tussen de zeven en acht lactaties ligt. “Dat is een enorm contrast met de gangbare praktijk. Maar oudere koeien produceren efficiënter, mits ze gezond oud worden.” Dit is ook voor de methaanagenda erg interessant. Met slechts twee extra lactaties reduceer je namelijk de methaanuitstoot al met dertig procent. Dat komt doordat melkveehouders slechts de helft van hun jongvee hoeven aan te houden, en dit jongvee ook eerder klaar is. Terwijl de gemiddelde afkalfleeftijd rond de 27 maanden ligt, zijn kalveren met meer tijd en ruimte al na 23 maanden klaar om af te kalven. Daarnaast is de voerefficiëntie bij oudere koeien vele malen beter.
CowSignals Cuddle box
De CowSignals Cuddle Box, oftewel Koesignalen Knuffelbox, is een vernieuwend concept binnen de kalverzorging en is bekroond met de Innovation Award op EuroTier. Dit concept richt zich op een optimale start voor de koe en het kalf.
De essentie van de CowSignals Cuddle Box is simpel: het kalf blijft de eerste dag dichtbij de moeder in de CowSignals Cuddle Box en krijgt direct biest aangeboden. Dit draagt bij aan een natuurlijke overdracht van bacteriën die essentieel zijn voor een gezonde pensontwikkeling. Moeder en kalf blijven minstens een half uur samen in de Cuddle Box. Langer mag altijd en wordt zelfs aangemoedigd. Daarnaast wordt er vaak een zogenaamde ‘pamper pen’ ontworpen, een strohok van vier bij vier meter in de hoek van het strohok, rondom de Cuddle Box. Hier kan het kalf, na het voeren van vier liter verse biest van de eigen moeder, zelfs 24 uur bij de moeder blijven.
Door direct te melken en de melk aan het kalf te geven, wordt, met behulp van het hormoon oxytocine, het natuurlijke opstartproces versterkt. De biestopname wordt gestimuleerd, door het aflikken wordt de ademhaling en de temperatuurregeling bevorderd en de koe kan zich sneller herstellen door tijdige toegang tot water en voer. De Brixwaarde en het celgetal van de biest zijn hierbij belangrijke indicatoren. De eerste twee melkgiften zijn cruciaal voor een maximale gezondheid van het kalf.
Hoewel de CowSignals Cuddle Box op papier eenvoudig klinkt, vraagt het in de praktijk meer arbeid. Toch biedt het systeem veel voordelen. Een goede start van het kalf zorgt allereerst voor minder kans op ziekten. Daarnaast biedt het ook een actieve afweer dankzij de biest van eigen moeder. De darmwand blijft intact, diarreeproblemen zoals bloederige diarree worden voorkomen en het natuurlijke zuiggedrag wordt ondersteund. Driessen zegt hierover: “We zien dat kalveren die in de eerste 24 uur bij de moeder kunnen blijven, de helft minder diarree hebben en dat koeien minder last hebben van stofwisselingsziekten.”
Tekst: Annabel Klein Woolthuis
Beeld: Joep Driessen
