De leraar die klauwverzorging internationaal op de kaart zette

Piet Kloosterman is dan wel gepensioneerd, maar dat weerhoudt hem er niet van om nog wekelijks aan de slag te gaan als klauwverzorger. Kloosterman werkte al sinds de jaren tachtig als instructeur bij het Dairy Training Center (DTC). Hiermee bereikte hij niet alleen het Nederlandse publiek, maar werkte hij ook samen met studenten van over de hele wereld. Met veel passie en kennis deelt hij nog altijd zijn ervaringen en visie over de kunst van goede klauwverzorging.

Kloosterman bracht zijn jeugd door op een melkveebedrijf, waar zijn passie voor de melkveehouderij is opgebloeid. Na het afronden van de Hogere Landbouwschool richtte hij zich aanvankelijk op de voedingsindustrie, maar vond uiteindelijk zijn plek in het onderwijs. “Ik had niet kunnen bedenken dat dit vak zo goed bij mij zou passen,” vertelt Kloosterman. Met de Dutch Method heeft hij zijn kennis en ervaring wereldwijd verspreid en internationale standaarden voor klauwverzorging naar een hoger niveau gebracht.

Het Dairy Training Center als perfecte leerschool

Bij DTC, beter bekend als Praktijkschool Oenkerk, verzorgde Kloosterman diverse cursussen en beheerde hij samen met collega’s het praktijkschoolbedrijf. “Het voelde als ons eigen melkveebedrijf. We waren nauw betrokken bij het welzijn van de koeien en konden studenten een realistische praktijkervaring bieden. Deze intensieve aanpak was waardevol, zowel voor de studenten als voor mijzelf.”

Het keerpunt in zijn carrière kwam toen Kloosterman werd gevraagd zich te specialiseren in klauwgezondheid. “Ik vond het prachtig om direct met de gezondheid van koeien bezig te zijn. Een kreupele koe weer gezond zien weglopen, dat geeft veel voldoening.” Binnen zes jaar werd hij hoofd van de faculteit klauwverzorging en stuurde hij een team van veertig instructeurs aan.

De Dutch Method bemachtigt zijn plek op de kaart

De Dutch Method vormt al vijftig jaar een solide basis voor effectieve klauwverzorging. “Het was aan mij om het vijfstappenplan goed uit te dragen. Dit plan is kort, concreet en veel eenvoudiger te onthouden dan het dertienstappenplan dat voorheen werd gebruikt,” vertelt Kloosterman.

De naam ‘Dutch Method’ werd ooit door de Engelsen bedacht en heeft internationaal naam gemaakt, maar de methode vindt zijn oorsprong in Nederland. “In Nederland gebruiken we die term eigenlijk niet. Hier noemen we het gewoon functioneel bekappen,” legt Kloosterman uit.

De vijf stappen voor effectieve klauwverzorging:

1. De binnenklauw corrigeren: Dit is de eenvoudigste klauw om te bekappen. Het doel is om deze naar een normale stand te brengen, wat dient als referentie voor de andere klauw.
2. De buitenklauw corrigeren: Vergelijk deze met de binnenklauw en pas deze ook aan, zodat beide klauwen goed in balans zijn.
3. Het modelleren van de klauw: Dit omvat het verwijderen van overtollig hoorn en het creëren van een goede zoolvorm. Dit helpt omproblemen zoals zoolzweren te vinden
4. Controleren op afwijkingen: Eventuele beschadigingen of aandoeningen, zoals zweren, worden opgespoord en indien nodig behandeld door de klauw te verlagen.
5. Het verwijderen van losse hoornranden (oren): Dit is cruciaal om infecties te voorkomen. Door de losse randen weg te snijden, verminder je de kans op vuilophoping en ontstekingen. Bovendien creëer je een betere werking van het eventueel gebruik van voetbaden.

Innovaties in klauwverzorging

De technieken en hulpmiddelen in de klauwverzorging hebben in de loop der jaren een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Moderne elektrische en hydraulische bekapboxen verlichten het zware werk van klauwverzorgers aanzienlijk. “Bedrijven worden steeds groter, en dat vraagt om efficiëntere methoden. Een haakse slijpmachine (flex) is bijvoorbeeld een onmisbare tool geworden.”

Een veelgebruikte techniek bij klauwverzorgingsonderzoek is het gebruik van een glasplaat om de drukverdeling op de zolen van de koeien te meten. Kloosterman plaatst hier echter een kritische kanttekening bij. “Een glasplaat geeft geen feedback over de interne druk in de klauw,” legt hij uit. Volgens Kloosterman kan dit misleidend zijn. “Een te dunne zool veert onder druk, wat pijnlijk is voor de koe, maar dit wordt niet altijd zichtbaar op een glasplaat. Het is daarom heel belangrijk om deze methode met voorzichtigheid te gebruiken.”

Kloosterman merkt op dat melkveehouders vaak minder goed uitgerust zijn dan professionele klauwverzorgers. “Zij werken veel vaker met stompe messen. Tegelijkertijd ziet hij hierin ook een voordeel. Deze voorzichtigheid zorgt er vaak voor dat er minder risico is op het wegsnijden van te veel hoorn, wat uiteindelijk de gezondheid van de klauw ten goede komt.”

Omgaan met infectiedruk

Een van de grootste uitdagingen in de sector is het beheersen van infectiedruk. De ziekte van Mortellaro, een veelvoorkomende klauwinfectie, werd in de jaren negentig een groeiend probleem. “Begin jaren negentig werd het gebruik van antibiotica-voetbaden daarom erg populair. Ik stond perplex en was hier fel tegen. Veeartsen verklaarden mij toen nog voor gek. Zij leken veel minder bang voor antibioticaresistentie. Inmiddels weten we gelukkig beter,” legt Kloosterman uit.

“Een valkuil voor grootschalige melkveebedrijven is het gebrek aan individuele zorg. Heerst er een infectie op het bedrijf, dan worden al snel alle koeien behandeld. Tegenwoordig wordt wat mij betreft ook formaline nog te vaak gebruikt in het voetbad om alle koeien te ontsmetten. Formaline is geen antibioticum, maar het gebruik ervan blijft controversieel. Het is immers ook kankerverwekkend. Bij verkeerd gebruik veroorzaakt het simpelweg klauwschade, vooral bij koeien met bestaande infecties zoals Mortellaro,” legt Kloosterman uit.

Innovatieve oplossingen

Innovatieve producten, zoals de Intra Hoof-fit Gel van Intracare, bieden wat Kloosterman betreft uitkomst in de strijd tegen klauwinfecties. “Toen deze rond 2003 op de markt kwamen, was ik in eerste instantie sceptisch. Deze gel is inmiddels als een antibiotica-vrij medicijn geregistreerd. Door voldoende bewijs ben ik nu overtuigd dat dit product de genezing bevordert zonder schade toe te brengen aan het milieu,” vertelt Kloosterman.

Naast de gel biedt Intracare ook een antibiotica-vrije spuitbus die gemakkelijker toe te passen is en goede resultaten opleveren, vooral op moeilijk bereikbare plekken. Kloosterman vertelt over zijn ervaring. “Een goed voorbeeld van de effectiviteit is de ervaring van een klauwverzorger uit Twente. Hij paste de spray toe met een langere pipet. Dit om het middel rechtstreeks in een holte bij een wittelijn-probleem aan te brengen. Hierdoor hoef je niet de gehele klauw weg te snijden. Deze aanpak leek wat mij betreft in eerste instantie omstreden. Hiermee wordt stap vijf van de Dutch Method namelijk overgeslagen, het verwijderen van losse hoornranden. Toch bewees het tegendeel zich. Door aanvullend een blokje onder de andere klauw te plaatsen, krijgt de wittelijn rust en kan beter herstellen.”

Preventieve zorg

Goede klauwverzorging begint bij een sterke algehele gezondheid van de koeien. “Het ligt dus niet enkel aan een product of behandeling, maar aan het totaalplaatje,” benadrukt Kloosterman. “Verzwakte koeien hebben simpelweg minder kans op genezing. Het middel moet ondersteunen, maar de koe moet ook sterk genoeg zijn om te herstellen.

Vloeren spelen bijvoorbeeld een belangrijke rol in het managen van klauwgezondheid. Steeds meer koeien brengen tegenwoordig hun tijd door op rubberen vloeren. “Dat is comfortabeler, maar het brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee,” legt Kloosterman uit. “Rubberen vloeren zorgen ervoor dat klauwen vaak te lang doorgroeien. Bovendien lopen koeien hier langer door op een kreupele klauw omdat de koe geen zichtbare verschijnselen toont. Een betonnen vloer is minder comfortabel, maar gezonde koeien kunnen hier prima op lopen. Zie je minder kreupelheid op een rubberen vloer, dan wijst dat vaak op onderliggende problemen in je bedrijfsvoering. Juist daarom is het belangrijk dat melkveehouders een structurele aanpak hanteren en preventief werken.”

Idealiter wordt er elke twee tot drie weken een groep koeien gecontroleerd. Denk hierbij aan droogstaande koeien, dieren die tussen zestig en negentig dagen melk geven, en koeien die tekenen van kreupelheid vertonen. “Dit soort regelmaat in je bedrijfsvoering zorgt ervoor dat problemen vroegtijdig worden gesignaleerd en aangepakt,” legt Kloosterman uit. “Registreer daarbij ook je klauwaandoeningen, zodat je een beter inzicht krijgt in terugkerende problemen en effectieve oplossingen.”

Structuur en discipline

Volgens Kloosterman is het essentieel om structuur en discipline te waarborgen. “Je wilt niet dat koeien kreupel worden onder het blokje omdat het te lang blijft zitten. Dat is water naar de zee dragen. Begrijp waar de problemen vandaan komen en handel proactief.” Wanneer aandoeningen zoals Mortellaro veel voorkomen in een koppel, kan het effectief zijn om de hele groep in één keer te bekappen. “Doe je dat niet, dan blijft de infectie rondgaan in de stal,” waarschuwt hij.

Voor Kloosterman is het welzijn van de koe altijd het uitgangspunt. “Een gezonde koe geeft meer melk en voelt zich beter. Samenwerking tussen melkveehouder en klauwverzorger is hierbij heel belangrijk. Investeer in klauwgezondheid en bespaar zo op kosten die anders aan behandelingen of productieverlies worden besteed. Zorg goed voor je koeien, dan zorgen zij goed voor jou.”

Tekst: Annabel Klein Woolthuis

Beeld: Intracare

Het hele artikel, thuis op de mat?