In Frankrijk en Wallonië zijn meerdere telers succesvol met de teelt van silphia, een eiwitrijk en droogtebestendig gewas. Silphia kan hoge opbrengsten geven. Het gewas kan op zwad worden gemaaid en vervolgens worden gehakseld of in balen worden geperst. Silphia is een plant die oorspronkelijk uit het noordoosten van de Verenigde Staten komt. Het is een Asteraceae, een botanische familie waartoe ook zonnebloemen en cichorei behoren. In België brengt Nicolas Havelange de zaden van dit nieuwe gewas op de markt.
Een vaste plant
Silphia is een vaste plant: in theorie sterft een silphia-plant nooit. Tot nu toe hebben Duitse proeven aangetoond dat het gewas minstens 17 jaar meegaat. Het aantal stengels per plant neemt met de jaren toe. Telkens als de plant wordt afgemaaid, verschijnen er nieuwe stengels en sterven de oude af. Toch is deze plant slechts licht invasief, omdat het een wortelstok heeftzonder stoloon. De plant woeker niet via de wortels. Zaden hebben een natuurlijke kiemkracht van slechts één procent.
Gebruik in het rantsoen voor koeien
Om silphia in diervoeder te gebruiken, moet het drie of vier keer per jaar worden gemaaid wanneer het gewas tussen tachtig en honderd centimeter hoog is. Op dat moment is de voederwaarde het hoogst. Zaadleverancier Amédée Perrein van Silphie France raadt aan om de plant te maaien en het gewas vervolgens te laten drogen in het zwad. Vervolgens kan het gewas worden gehakseld of in balen worden gestopt door een balenwikkelaar met messen. Je kunt het ook gewoon inkuilen, net als gras. De plant is zeer eiwitrijk. Hij bevat zo’n twintig procent eiwit. Dit is twee keer zoveel eiwit als in maïs zit voor dezelfde energie-inhoud. Amédée Perrein raadt aan om maximaal veertig procent silphia in het rantsoen te verwerken om het risico op pensverzuring te vermijden. Een ruwvoeranalyse en advies van een diervoedingsdeskundige zijn ook zeer aan te raden.
Potentieel hoge opbrengst
Tijdens de eerste twee jaar na het zaaien ontwikkelt de plant zich niet sterk. Pas 1,5 tot twee jaar na het zaaien kunnen de eerste oogsten worden binnengehaald. Om te voorkomen dat er een groeiseizoen verloren gaat, kan een teler in het eerste jaar silphia en mais tegelijk zaaien. De maïs kan dan normaal worden geoogst. Het volgende jaar zal de silphia zich sterker ontwikkelen en kan dan worden geoogst. Deze strategie beperkt het opbrengstverlies op het perceel. Afhankelijk van het bodemtype kan de vegetatie 1,8 tot 4,2 meter hoog worden. Als de bemesting correct wordt uitgevoerd, kan een opbrengst van 22 ton drogestof per hectare per jaar worden gehaald.
Silphia zaaien
Zaaien is mogelijk van 1 mei tot 15 september met een precisiezaaimachine. Het is echter belangrijk om niet te zaaien bij droogte, omdat de zaden binnen drie weken moeten kunnen ontkiemen. De zaden zijn niet chemisch behandeld. Ook moet een zaaidiepte tussen nul en één centimeter worden aangehouden. Silphia moet dichter bij elkaar worden gezaaid dan maïs. Een conventionele zaaimachine met een rijafstand van vijfenzeventig centimeter is niet geschikt. Je moet dichter bij elkaar zaaien om makkelijker onkruidgroei na het zaaien onder controle te houden. Afhankelijk van de beschikbare zaaimachine is het dus de moeite waard om te zaaien met een rijafstand tussen twaalf en vijftig centimeter.
Teelt vereist weinig zorg
Qua interventies moet enkel de bemesting correct uitgevoerd worden om een goede opbrengst te bekomen. Deze plant is vrij veeleisend op het vlak van kalium (150 tot 200 kilogram per hectare) en calcium (150 kilogram per hectare). De stikstofbehoefte is 150 kilogram per hectare en de fosforbehoefte 30 kilogram per hectare. Digestaat is een goede, evenwichtige meststof voor silphia. Zure bodems met een pH van minder dan 5,5 hebben minerale toevoegingen nodig om de vegetatie goed te laten ontwikkelen. Onkruidbestrijding is alleen nodig in de weken na het zaaien. Onkruid wordt daarna op natuurlijke wijze in de kiem gesmoord door de sterke vegetatieve groei van het gewas. Er zijn nog geen insecten of ziekten die chemisch moeten worden bestreden in dit gewas.
Een droogtebestendig gewas
De silphia-plant is droogtebestendig dankzij zijn indrukwekkende wortelstelsel, dat tot 2,5 m onder de grond kan groeien. Bovendien heeft silphia de kenmerkende eigenschap om bekers aan de basis van de bladeren te hebben. Daarom wordt hij ook wel ‘bekerplant’ genoemd. Deze kleine reservoirs vormen een waterreserve en vullen zich op natuurlijke wijze bij elke regenval en dauw. De uitgebreide bodembedekking vanaf juni (dan is de plant vaak al 1,5 meter hoog) helpt ook om de effecten van zonlicht op de grond te beperken. Tot slot is de waterbehoefte van silphia lager dan die van maïs. Tussen maart en augustus is er 400 millimeter water per vierkante meter nodig. Dat is 200 tot 300 millimeter minder dan wat nodig is voor maïs.
Ontmoeting met een teler
Alain Delvaux uit Sart-Saint-Laurent in Wallonië ontdekte silphia op internet. Nadat hij een aantal contacten had gelegd, ging hij naar Frankrijk, waar al vele hectaren waren gezaaid, om het gewas in de praktijk te zien. Delvaux besloot in 2022 een perceel van vier hectare te beplanten met silphia. Sinds 2023 wordt een tweede perceel van één hectare ingezaaid. Hierdoor heeft Alain Delvaux nu vijf hectare silphia.
“Nicolas Havelange van Silphie Belgique was erg behulpzaam bij mijn project. Ik wist er niets van, dus alle informatie die hij me gaf was erg interessant,” zegt Delvaux. Het eerste perceel dat werd ingezaaid bevat steen op een ondiepe diepte, dus het bewerken van de grond in dit gebied is vrij ingewikkeld en het is een veld waar aardappelteelt onmogelijk is. “Het voordeel van silphia is dat je de grond maar één keer hoeft te bewerken voordat je gaat zaaien. Daarna blijft de plant heel lang staan,” legt Alain Delvaux uit.
De teler concludeert: “Ik heb voor silphia gekozen omdat het een milieuvriendelijk gewas is. Het helpt ook om de grond te beschermen tegen erosie. De financiële impact van dit gewas zal zeker positief zijn op de lange termijn, omdat het een meerjarig gewas is. Ik wacht nog even om te zien hoe het gewas zich ontwikkelt en om wat meer afstand te hebben voordat ik eventueel het aandeel silphia in mijn vruchtwisseling verhoog. Ik heb silphia echter al aanbevolen aan andere boeren. Als gevolg van mijn ervaring zijn al drie boeren begonnen met het telen van dit gewas”.
Tekst en beeld: Antoine Van Houtte
Bron : Silphie France
