De zomer lijkt dit jaar weer vroeg te starten; de temperaturen zijn hoog voor de tijd van het jaar en het is nu al erg droog. Waar het in 2018 langdurig erg warm was, zagen we in 2019 meer schommelingen met temperaturen boven de 40 °C. Beide jaren zorgden voor veel hittestress bij het melkvee. Meer problemen met E. coli-uierontstekingen liggen dan op de loer.
Waarom zijn koeien zo gevoelig voor hitte?
Een koe is een zoogdier. Dit betekent dat het dier een constante lichaamstemperatuur heeft. Om deze constant te houden moet de koe haar lichaamstemperatuur reguleren. De thermo-neutrale zone van melkkoeien ligt tussen -0,5 °C tot 20 °C. Binnen dit temperatuur traject gebruiken koeien geen extra energie om het lichaam te verwarmen of af te koelen. Wanneer de omgevingstemperatuur echter boven de 20 °C komt, moeten koeien hun stabiele lichaamstemperatuur handhaven door middel van een verhoogde verdamping. Dit kon door zweten of door de ademhaling te versnellen.
Bij een relatief hoge luchtvochtigheid is de mogelijkheid om warmte kwijt te raken door verdamping echter beperkt.(4) In Nederland heerst vaak een relatief hoge luchtvochtigheid in de zomer, waardoor melkkoeien al een matige hittestress kunnen ervaren bij een omgevingstemperatuur van 22 °C(3) , zoals ook in onderstaande tabel zichtbaar is. In deze tabel is ook duidelijk zichtbaar dat bij een zeer hoge temperatuur van bijvoorbeeld bijna 40 °C zoals we in 2019 gezien hebben, er in Nederland altijd sprake is van ernstige hittestress.
Tabel 1: Hittestress bij melkvee (Temperature Humidity Index)
Wat doet hittestress met mijn melkvee?
Door stress ontstaan er hoge cortisolgehaltes (stresshormoon) in het bloed, dit kan net als een verhoogde ademhalingsfrequentie een verschuiving in de zuur-base balans van de koe veroorzaken.(3,4,5) Dit zorgt voor onderdrukking van het immuunsysteem van de koe, waardoor het vermogen om een infectie adequaat bestrijden, afneemt.(2) Tegelijkertijd zal door het warme en vochtige klimaat in de zomer de groei van bacteriën en dus ook van E. coli, in de directe omgeving van de koe doen toenemen. Het is daarom van extra belang om tijdens de zomer de ligboxen goed droog en schoon te houden. Denk daarbij aan het meerdere malen per dag verwijderen van mest of natte plekken in de ligbox en het losharken van de bovenste laag van het ligbed. Hierdoor kan het boxmateriaal beter drogen. Ook het om de dag instrooien van een ontsmettend boxmiddel of kalk (50 gram calciumcarbonaat/box), zorgt voor een daling van de infectiedruk.
Hittestress bij melkvee verminderen
Overweeg ook manieren om hittestress van de koeien te verminderen en zo ernstige E. coli infecties te voorkomen. Mechanische ventilatie helpt de koeien helpen om efficiënter af te koelen. Het toepassen van dakisolatie is aan te raden, en bij nieuwbouw kan het aantal dakvensters naar het zuiden toe worden geminimaliseerd om de opwarming van de stal door de zon te beperken.(3)
Daarnaast is het ook belangrijk om de weerstand van de koe op niveau te houden. Meerdere keren per dag vers voer aanbieden zorgt ervoor dat koeien blijven vreten en minder snel in een ernstige negatieve energiebalans komen. Een negatieve energiebalans heeft namelijk effect op de afweer van de koe, doordat neutrofielen, een belangrijke afweercel bij het voorkomen van (uier)infecties, minder goed hun werk kunnen doen. Denk daarbij ook aan de watervoorziening. Toegang tot voldoende schoon en fris water, zal de voeropname van de koe stimuleren. Zorg ook bij de droge koeien en voor de koeien in het afkalfhok voor voldoende en vers voer en water. Het dagelijks vers voeren van de droge koeien is in de zomermaanden cruciaal. Voer tevens een goede buffer bij vanaf de lente. Dit helpt om de negatieve effecten van pensverzuring te verminderen.
Verminder de gevolgen van E. coli mastitis!
Door middel van vaccineren kan de afweer van de koe tegen kiemen die zomermastitis veroorzaken, zoals E. coli en Klebsiella, worden verbeterd. Andrew Bradley et al. vonden in hun onderzoek dat vaccinatie met STARTVAC® de ernst van de klinische E. coli uierontstekingen aanzienlijk vermindert.(1) Om uw koeien beschermd te hebben tegen ernstige E. coli infecties tijdens de komende warme periode, is het van belang dat u nu al begint met het plannen van uw strategie voor deze zomer!
Literatuur:
1) Bradley, A. J. et al. 2015. An investigation of the efficacy of a polyvalent mastitis vaccine using different vaccination regimens under field conditions in the United Kingdom. Journal of Dairy Science (98):1-15.
2) Burvenich, V. van Merris, J. Mehrzad, A. Diez-Fraile and. L. Duchateau, 2003. Severity of E. coli mastitis is mainly determined by cow factors. Vet. Res (34): 521-564.
3) I. Ohnstad. Managing heat stress in dairy cattle. https://www.nadis.org.uk/bulletins/managing-heat-stress-in-dairy-cows.aspx
4) J. W. West, 2003. Effects of heat-stress on production in dairy cattle. Journal of Dairy Science (86): 2131-2141.
5) N. Silanikove, 2000. Review article. Effects of heat stress on the welfare of extensively managed domestic ruminants. Livestock Production Science (67): 1-18.
