Nederland is wereldwijd één van de grootste exporteurs van stierensperma. Naast de Verenigde Staten en Canada betreedt Nederland hiermee de top 3. Echter is er nu een discussie ontstaan voor wat betreft de Nederlandse marktleider CRV. CRV zou volgens concurrenten de prestaties van zijn stieren onrealistisch doen voorkomen en bevordert met haar werkwijze inteelt. Dit met gevolg dat de kwaliteit van de Nederlandse veestapel bedreigt wordt, aldus concurrenten van CRV.
Voor de Nederlandse melkveehouders is de Coöperatie Rundveeverbetering een algemeen bekend begrip. CRV is een fokkerijorganisatie die sinds 1874 het stamboek van de Nederlandse melkveehouderij beheert. Dit gebeurt onder meer door het monsteren en controleren van de melkproducties via melkcontrole's, het inschrijven van dieren via bedrijfsinspecties en daarnaast natuurlijk het verkopen van Nederlandse, en internationale partijen, stierensperma.
Door deze verschillende taken binnen de Coöperatie Rundveeverbetering heeft CRV een sleutelrol in handen, zo geeft het Financieel Daglbad aan. Naast Nederland is het bedrijf ook in Vlaanderen, Duitsland, Brazilië, de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Tsjechië, Spanje en Zuid-Afrika actief. Hiermee behaalde de onderneming een nettowinst van € 4 miljoen over een omzet van € 174 miljoen gedurende het afgelopen boekjaar.
Werkwijze van CRV onder vuur
CRV is niet de enige fokkerijorganisatie in Nederland. Belangrijke concurrenten zijn onder meer ReproPlus, Veecon, FertiPlus en K.I. Samen. Deze partijen beschuldigen CRV er min of meer van dat deze zich bezighoudt met belangenverstrengeling, machtsmisbruik en vals spel. Veecom-eigenaar Wim de Boer vertelde aan het Financieel Dagblad het volgende: "Ons probleem met CRV begon twintig jaar terug. Toen werd het stamboek van CRV samengevoegd met de commerciële verkoper van stierensperma, Holland Genetics. Dat is een enorme fout geweest die te vergelijken is met een fusie in het voetbal van voetbalbond KNVB met voetbalclub Ajax, waarna de gefuseerde organisatie de scheidsrechters aanstelt en de spelregels bepaalt."
"CRV ligt in boerenhanden, de meerderheid van de Nederlandse rundveehouders is aangesloten"
Maar er is meer. De directeur van K.I. Samen, Gerard Scheepens, geeft het volgende aan, zo meldt het Financieel Dagblad. "CRV doet 60% van het stierensperma; 98% van het stamboek, 99% van de koeienkeuring en meer dan 90% van de melkcontroles. Bovendien geven CRV-medewerkers fokadvies aan de veehouders. Al die 'big data' komen samen bij CRV. Dat is goud waard."
Op basis van de geuitte kritieken reageert CRV- woordvoerder Patrick Friesen. In het Financieel Dagblad meldt hij dat CRV een voorsprong heeft die anderen moeilijk kunnen inhalen. Daarmee ziet hij de kritiek als een jaloezie die de mensheid nou eenmaal eigen is. Een probleem is er volgens Friesen niet, want CRV is 'in boerenhanden'. De meerderheid van de Nederlandse rundveehouders is bij CRV aangesloten, zo meldt het Financieel Dagblad.
"CRV is niet alleen een slager is die zijn eigen vlees keurt"
Concurrenten van CRV en critici zien wel degelijk problemen. In het Financieel Dagblad meldt De Boer van Veecom het volgende: De samenloop van stamboek, controle en commerciële verkoop van stierensperma betekent volgens hem dat CRV niet alleen een slager is die zijn eigen vlees keurt, maar ook één die het vlees keurt van de andere slagers in het dorp'.
Scheepens, van K.I. Samen meldt aan het Fincieel Dagblad het volgende: "Dan komt een stamboekcontroleur van CRV op het erf. Hij stelt zich voor als: “Ik ben van de coöperatie.” Goed volk, denkt de boer dan. De controleur plukt een haartje van het pasgeboren kalf, laat daar DNA-onderzoek op los, en het resultaat stopt CRV in haar databank. Zo bepaalt CRV de marktwaarde van het kalf. Concurrenten hebben geen toegang tot die databank. We hebben meegemaakt dat een CRV-medewerker ongevraagd DNA-onderzoek uitvoerdeop een nakomeling van onze beste stier, Big Malki, en dat wij het resultaat niet mogen zien, behalve als we €2000 betalen."
Risico op inteelt
Het Financieel Dagblad meldt verder dat uit diverse vrijgegeven documenten blijkt dat de werkwijze van CRV leidt tot een risico op inteelt. Een gering aantal stieren van CRV produceert miljoenen nakomelingen. Al in 2011 plaatste het toenmalige Productschap Vee, Vlees en Eieren (PVV) kanttekeningen bij CRV's werkwijze, blijkt uit de documenten: "Wij hebben besloten dat fokkerij-organisaties moeten streven naar een zo laag mogelijk inteeltpercentage: liefst minderdan 1%. (..) Ik zie dat bij CRV 5% wordt gehanteerd." CRV werd verzocht dat percentage te onderbouwen.
CRV antwoordde hier vervolgens op dat 'het absolute inteeltpercentage in een populatie een gegeven is'. Als de toename maar niet groter is dan 1% per generatie, 'treedt er nauwelijks inteeltdepressie op'. Dat de inteelt bij het belangrijkste melkveeras, de Holstein Frisian (HF), al jaren tussen de 4% en 5% ligt, is volgens CRV geen reden tot zorg. Het Financieel Dagblad meldt dat er groepen veehouders zijn die naar wat anders dan inteelt kijken.
Genomen maatregelen door CRV
Sinds 1 november 2018 heeft de holding de stamboekregistratie organisatorisch ondergebracht bij het CRV-onderdeel de coöperatie. De commerciële verkoop van stierensperma is afgescheiden in de bv van CRV. "Daarmee voldoen we aan de Europese en aan de Nederlandse regels", zegt CRV tegen het Financieel Dagblad.
Is hiermee nu alles opgelost? Wim de Boer van Veecom geeft CRV voorlopig nog even 'het voordeel van de twijfel'. Zo wordt gemeld aan het Financieel Dagblad.
"Schrijnend dat Nederland als één van de weinige Europese landen geen onhankelijk stamboek heeft"
Maar onder meer Joop Olieman van de Nederlandse Veeverbeteringsorganisatie ziet het 'toch vooral als een cosmetische aanpassing'. Beide CRV-poten vallen onder de dagelijkse leiding van dezelfde directie. Olieman noemt het 'schrijnend dat Nederland als een van de weinige Europese landen geen onafhankelijk stamboek heeft'. Een inteeltpercentage van tegen de 5% en de recente inteelttoename van, volgens Olieman, 1,8% per generatie baren hem 'reële zorgen'. Hij signaleert 'bloedvernauwing' door de genetische selectie. CRV hanteert een StierAdviesProgramma (SAP) dat 6,25% inteelt accepteert. 'Dat is neef-nichtparing en onwenselijk', aldus Olieman aan het Financieel Dagblad.
Professor Roel Veerkamp van de Wageningen University & Research kreed dezelfde vraag voorgelegd van het Financieel Dagblad, namelijk of CRV neef-nichtparing toestaat bij koeien. Er is volgens hem 'al tientallen jaren veel onrust' op de markt voor stierensperma. Maar inderdaad: 'De 6,25% is de max in de software van CRV. Het is aan de veehouder om daar op individueel paringsniveau een keuze in te maken en dat in te stellen. Bij mensen is 6,25% wat je verwacht bij neef en nicht. Dus dat zou nog net kunnen als de veehouders dat toestaan.'
Nieuwe procedure
K.I. Samen heeft aangegeven een nieuwe procedure te starten tegen CRV omtrent haar werkwijze. Het verhaal omtrent de 'oorlog in fokkerijland' eindigt hier dus nog niet en zal vervolgd gaan worden.
Bron: Financieel Dagblad
