Rusland is sinds jaren bezig om de economie te diversifiëren en minder afhankelijk te zijn van alleen de olie- en gaswinning en export. Landbouw is één van de sectoren die men met steun van de overheid tracht te ontwikkelen en de agrarische productie tracht te gaan stimuleren. De Russische tegensancties op de invoer van zuivel, vlees en visproducten en groenten en fruit uit Westerse landen in 2014 hebben dit proces versneld.
Na vrijwel een halvering van de Nederlandse agrarische export naar Rusland ten gevolge van de politieke tegensancties in 2014, is de Nederlandse agrarische export in 2017 weer met 10% gestegen naar ruim €1 miljard. Rusland is hiermee voor Nederland, na de VS en China, de derde grootste agrarische exportmarkt buiten de Europese Unie.
Verschuivingen binnen de Nederlandse export
Waar Nederland in 2013, het jaar voordat de Russische tegensancties (augustus 2014) van kracht werden, nog ruim €1,8 miljard aan agrarische producten exporteerde (inclusief input en technologie) naar Rusland, was deze exportwaarde in 2015 vrijwel gehalveerd en bedroeg het in totaal €940 miljoen. De nieuwe handelscijfers van het Wageningen Economic Research (LEI-WUR) tonen verder aan dat de samenstelling van agrarische producten in de Nederlandse export naar Rusland in de afgelopen jaren is veranderd.
Zo bedroeg de Nederlandse uitvoer van zuivelproducten in 2013 nog ruim 250 miljoen euro en die van varkensvleesproducten bijna 78 miljoen euro, maar de afgelopen drie jaar is deze handel vrijwel tot nul gereduceerd. Daarentegen steeg de Nederlandse export van genetisch dierlijk en plantaardig materiaal, veevoeder-ingrediënten, landbouwmachines, gewasbestrijdingsmiddelen, etc. naar de Russische markt aanzienlijk. De Nederlandse export van levend vee (voornamelijk fokvaarzen) steeg in 2017 met 40 procent naar 44 miljoen euro en die van levend pluimvee (o.a. eendagskuikens) met 26 procent naar 18 miljoen euro. De productgroep veevoeder-ingrediënten (premixen, prestarters, etc.) liet een exportgroei van 20 procent naar Rusland zien en steeg naar 70 miljoen euro in 2017.
Nederlandse export van primaire en verwerkte producten, input en technologie (in mln euro's)
Beeld Bron: Wageningen Economic Research (LEI-WUR), maart 2018
De stijgende Russische vraag naar Nederlandse groente zaden, stekmateriaal en fruit- en laanbomen was ook terug te vinden in de Nederlandse exportcijfers en steeg met 25 procent van 37 miljoen in 2016 naar ruim 46 procent in 2017. De export van sierteelt liet eveneens een stijgende ontwikkeling zien. Rusland importeerde in 2017 volgens de statistische handelscijfers ruim 140 miljoen euro aan snijbloemen en aanverwante producten; dat is een toename van 16 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. De Nederlandse export van bloembollen, potplanten, stekmateriaal, etc. steeg in 2017 met bijna 10 procent naar ruim bijna 68 miljoen euro en de (re)export van exotisch fruit, waaronder citrus, ananas, avocado’s en mango’s, (via de Rotterdamse haven) steeg met 18 procent naar circa 29 miljoen euro.
Landbouwmachines
De Nederlandse uitvoer van moderne technologie in de vorm van opslag- en koelfaciliteiten en landbouwmachines liet een sterke groei zien en bedroeg in 2017 ongeveer 192 miljoen euro, een toename van de export met maar liefst 43 procent ten opzichte van 2016. De LEI-WUR cijfers voor de Nederlandse kassenbouw en aanverwante technologie in de glastuinbouw wisselen jaarlijks sterk en worden vooral bepaald door de gerealiseerde investeringen in glastuinbouwcomplexen in Rusland. In 2016 stond Rusland met ruim 57 miljoen euro op de eerste plaats van belangrijkste bestemmingen voor de Nederlandse exporteurs van glastuinbouwtechnologie. Verder steeg in 2017 de Nederlandse export van gewasbestrijdingsmiddelen met 56 procent naar 5,5 miljoen euro en die van meststoffen met 12 procent naar 1,2 miljoen euro.
Niet alleen de Nederlandse export, maar ook de Russische export van agrarische producten naar ons land steeg en wel met 4,5 procent naar ruim 420 miljoen euro in 2017. De nadruk van de Russische export naar Nederland ligt voornamelijk op veevoedergrondstoffen en bevroren en gefileerde visproducten.
Vooruitzicht agrarisch handelsverkeer NE-RU
De verwachting is dat de agrarische handel tussen Nederland en Rusland ook in 2018 verder zal toenemen. Over de mate waarin zijn de meningen verdeeld. Sommige experts verwachten dat de groei iets onder druk zal komen te staan als gevolg van de politieke spanningen en minder financiële steun van de overheid, waardoor investeerders in Rusland weer wat terughoudender zullen worden en besluiten om te investeren worden uitgesteld.
